Thế nào là loét tỳ đè? Phòng ngừa loét tỳ đè như thế nào hiệu quả
Loét tỳ đè chính là các vết loét hình thành trên các vùng cơ thể của người bệnh nhân liệt, nằm lâu,không/ khó/ ít vận động. Những vết loét tỳ đè nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, kịp thời sẽ tăng nguy cơ tử vong cao do hoại tử đối với bệnh nhân và nhiễm trùng kéo dài thời gian điều trị.
Contents
Thế nào là loét tỳ đè?
Loét tỳ đè được xác định là những tổn thương hình thành nên bởi hậu quả của sự đè ép kéo dài, liên tục gây tổn thương đến các mô đang chịu đè ép, sự đè ép lâu dài lên mô, hệ thống mao mạch và mạch bạch huyết và colagen sẽ làm dòng máu bị bít tắc và dịch kẽ, gây ra tình trạng đau, thiếu máu, hoại tử đồng thời tạo mảng mục của lớp mô bị chết.
Loét tỳ đè được xếp vào là một trong những nguyên nhân chính, hàng đầu làm kéo dài thời gian điều trị, chi phí nằm viện cũng như thời gian chăm sóc của người nhà lẫn bệnh nhân.
Loét tỳ đè thường xảy ra ở vị trí nào
Những vị trí loét tỳ đè hay gặp nhất là vùng xuơng cùng, khuỷu, gót chân, bả vai, mặt ngoài đùi, sau gáy, tai, mắt cá chân,… phải đến 80% các vết loét tỳ đè xảy ra tại xương cùng cụt hay gót chân.
Vết loét khởi đầu khi có đủ lớn những áp lực tỳ đè tại những vùng da, đặc biệt là những vùng da sát xương, áp lực này tạo ra sẽ lớn hơn những áp lực mao mạch bình thường (32mmHg) gây ra rối loạn chuyển hóa và hoại tử một số tế bào.
Ban đầu quá trình này có thể sẽ tự bù trừ với sự tăng cường giãn mạch chủ động tưới máu tại chỗ. Nếu lực tỳ đè lên vết loét tỳ đè > 70mmHg, các tổ chức tổn thương sẽ không thể hồi phục.
Các biến chứng loét tỳ đè xuất hiện sớm, nhanh chuyển nặng, đường kính loét tỳ đè có thể vài cm thậm chí lên đến 20-25cm, sâu tới tận xương cùng. Đấy là giai đoạn cơ thể người bệnh suy kiệt, ảnh hưởng nặng nề về tâm lý người bệnh, người thân và cả bác sĩ.
Dấu hiệu nhận biết loét tỳ đè
Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau, vết loét tỳ đè vẫn có thể được hình thành cho dù đã phòng ngừa sớm tích cực. Dấu hiệu ban đầu của vết loét tỳ đè là những thay đổi trên da:
- Loét tỳ đè: da sẽ đổi màu bất thường, bệnh nhân có da trắng sẽ xuất hiện những mảng đỏ. Bệnh nhân có màu da sậm sẽ có những mảng màu xanh/ tím.
- Loét tỳ đè khi ấn vào những vị trí này, da sẽ không đổi sang màu trắng. Đây chính là biểu hiện của việc cung cấp thiếu máu tới những mô hay các tế bào dưới da.
- Loét tỳ đè: da lạnh/ ấm, có thể sẽ cứng/ mềm hơn so với bình thường.
- Loét tỳ đè :người bệnh sẽ cảm thấy ngứa ngáy. đau nhức.
Phòng ngừa loét tỳ đè cho người bệnh
- Thay đổi tư thế, vận động nhẹ nhàng
Theo như các bác sĩ phòng ngừa loét tỳ đè tốt nhất, chính là vận động sẽ giúp tăng cường lưu thông máu, thúc đẩy tuần hoàn. Nhờ đó những tế bào vùng ngoai vi vẫn sẽ thường xuyên bảo tưới máu để duy trì hoạt động bình thường.
ho người bệnh vận động nhẹ nhàng không chỉ giới hạn trong việc di chuyển từ xe lăn sang gường. Người bệnh ở tư thế ngồi, vết loét tỳ đè vẫn có thể hình thành trên trên các vùng vai, hông, xương cụt, gót chân nếu chậm, lười thay đổi vị trí. Chính vì vậy, chìa khóa để ngăn chặn sự hình thành loét tỳ đè là hãy thường xuyên đa dạng thay đổi các tư thế ngồi/ nằm cho bệnh nhân.
Với tư thế nằm, sau mỗi 1-2 tiếng nên xoay trở người bệnh. Cần lót đệm mềm trên ghế khi ngồi và có phần tựa lưng để giảm áp lực lên vết loét tỳ đè. Nên dành ra tối thiểu là 30 phút mỗi ngày để xoa bóp, massge nhẹ nhàng cho người bệnh hỗ trợ vết loét tỳ đè lành nhanh.
- Kiểm tra thường xuyên cơ thể người bệnh để phát hiện sớm dấu hiệu loét tỳ đè
Loét tỳ đè hình thành chỉ nhanh chỉ sau một hay vài giờ nằm- ngồi yên ở tại một tư thế. Khi ngồi làm việc trong thời gian dài, sẽ thấy tấy đỏ, đau nhức ở vùng mông. Đây là biểu hiện của loét tỳ đè giai đoạn I. Tuy thế, hoạt động cơ thể, khả năng tự nhận thức để điều chỉnh tư thế, vết loét tỳ đè sẽ không có cơ hội tiến triển nặng thêm và biến mất nhanh chóng.
- Dụng cụ hỗ trợ giảm áp lực loét tỳ đè
Bệnh nhân nằm liệt thì phải được nằm trên giường c sự hỗ trợ của đệm hơi / đệm nước để giải phóng áp lực loét tỳ đè. Tại những vùng có đầu xương lồi ra như: gót chân, bả vai, xương cùng cụt, có thể lót thêm đệm mềm hay sử dụng miếng dán bảo vệ, giảm bớt áp lực loét tỳ đè.
- Đảm bảo vùng loét tỳ đè da sạch và khô
Vị trí loét tỳ đè phổ biến nhất của người bệnh là vùng xương cùng cụt. Vị trí đó tuy không phải ở nơi có đầu xương nhọn, lồi ra nhưng vị trí này lại thường xuyên có độ ẩm cao bởi thấm ẩm mồ hôi.
Thêm vào đó, chất bài tiết đại/ tiểu tiện của người bệnh sẽ chảy ngược lên cũng tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và làm cho vùng da bị kích ứng. Khi các điều kiện này kết hợp, khả năng bị loét tỳ đè là rất cao nếu việc vệ sinh bị chậm trễ.
- Chế độ ăn khoa học
Nhóm chất không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của người bệnh bao gồm: tinh bột, chất béo, chất đạm, khoáng chất, vitamin. Nên chế biến đồ ăn dưới dạng lỏng mềm, dễ nuốt để tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng. Nếu người khó ăn uống bình thường, cần đưa thức ăn qua ống xông, truyền đạm , đường truyền máu qua đường tĩnh mạch.
