Nguyên nhân loét tỳ đè những điều quan trọng nên biết
Nguyên nhân loét tỳ đè chủ yếu do người bệnh nằm liệt trong thời gian dài những vết loét trên da dễ xuất hiện. Bắt đầu chỉ là những vùng da bị thâm tím hay những trầy nhỏ, vết loét tỳ đè có thể lan rộng và ăn sâu rất nhanh nếu như không được chăm sóc đúng cách và phát hiện kịp thời. Nguyên nhân loét tỳ đè hình thành bởi những yếu tố nào ?
Contents
Nguyên nhân loét tỳ đè ở người nằm liệt
Loét tỳ đè là những tổn thương da tạo nên bởi áp lực đè é bị kéo dài khi người bệnh giữ nguyên một tư thế quá lâu. Lực tỳ đè gây nên bởi sức nặng cơ thể là nguyên nhân chính trong việc gây ra những thương tổn cho người bệnh. Cạnh đó, những yếu tố bên ngoài như lực ma sát, cách vệ sinh hay mầm bệnh vi khuẩn cũng làm cho vết loét thêm nặng.
Áp lực tỳ đè ( nguyên nhân chính)
Áp lực tỳ đè sẽ tác động tới nhiều phần trên cơ thể, phần chịu ảnh hưởng nhiều nhất chính là các mạch máu ở dưới da. Vì bị đè ép các mạch máu bị biến dạng và thu hẹp gây cản trở quá trình lưu thông của các chất dinh dưỡng và tế bào máu. Chất dinh dưỡng nạp vào cơ thể không thể đi tới các phần mô bên ngoài làm cho chúng thiếu hụt thức ăn và suy yếu dần và chết đi.
Dấu hiệu nhận biết đầu tiên tại những vùng mô bị chết là mảng da thâm tím của người bệnh. Vết loét do áp lực tỳ đè có thể bộc phát từ ngoài vào trong hoặc từ trong ra ngoài. Tuy nhiên tình trạng loét bên trong nguy hiểm hơn cả vì thường khó phát hiện và xử lý kịp thời. Khi da có nhứng vết trầy trợt, xước ,vết loét bên trong đã rất nặng và khó phục hồi.
Lực ma sát giữa cơ thể với các yếu tố bên ngoài
Trong khi thay đổi tư thế nằm hay di chuyển người bệnh, một số vùng da không thể chịu được lực co kéo hay ma sát với giường đệm, chăn gối như :vùng da chịu áp lực tỳ đè thường xuyên sẽ yếu ớt, mỏng hơn bình thường và dễ bị trầy xước. Bệnh nhân nằm liệt chỉ một tổn thương da nhỏ như trầy xước cũng có thể là nguyên nhân cho vết loét tỳ đè nghiêm trọng.
Lực ma sát nội tại trong cơ thể
Con người là cơ thể thống nhất được cấu tạo bởi nhiều cơ quan và bộ phận riêng biệt. Nhưng do nằm lâu và phải chịu lực đè ép nên phần da người bệnh dễ dính chặt trên giường đệm bởi có chất xúc tác là “mồ hôi”. Khi di chuyển người bệnh mà quá mạnh tay thì phần xương và khớp sẽ bị kéo đi trước theo lực kéo, các mô da chậm di chuyển phải chịu lực ma sát nhiều và sẽ bị tổn thương.
Về nguyên nhân gây loét này tuy không phổ biến nhưng thường dễ bị người nhà bỏ qua. Dạng ma sát này sẽ gây loét từ bên trong nên cần hạn chế tối đa để bảo vệ các phần cơ thể người bệnh.
Vệ sinh và chăm sóc vết loét
Nguyên nhân loét tỳ đè bởi vi khuẩn góp phần chủ yếu vào việc hình thành nên các vết loét do gây viêm, nhiễm trùng và hoại tử các mô da. Vi khuẩn có thể xâm nhập bằng các cách thức sau :
- Từ mồ hôi tích tụ trên da ( chủ yếu )
- Từ những chất bài tiết do bệnh nhân dùng bỉm kín và không vệ sinh, rửa thường xuyên
- Từ những kẽ da bị khô nứt ( không mấy ai để ý)
Để loại bỏ vi khuẩn trên vết loét cách hiệu quả mà lại dễ thực hiện chính là vệ sinh, lau rửa hàng ngày liên tục ( từ 3-4h/lần). Việc chậm trễ trong vấn đề vệ sinh sẽ tạo điều kiện rất tốt cho vi khuẩn phát triển và xuất hiện nhiều ụ mủ viêm cho vết loét da.
Những yếu tố gây vết loét tỳ đè ở người nằm liệt
- Dinh dưỡng kém, thiết chất khiến cơ thể người bệnh không đủ năng lượng để hoạt động, nguyên liệu để tái tạo các tổn thương không có đủ. Chất đạm là một yếu tố cần thiết, quan trọng nhất để tăng mạch máu và sinh cơ. Trong chế độ ăn hàng ngày để thiếu hụt thành phần này thì nguy cơ loét là rất cao.
- Một số bệnh gây ảnh hưởng đến tuần hoàn ngoại vi là: tăng/giảm huyết áp ,xơ vữa động mạch, suy tim… những bệnh này sẽ tác động trực tiếp hoặc gián tiếp làm giảm lưu lượng máu tới nuôi mô da do làm tắc hẹp mách máu làm giảm tưới máu ngoại vi.
- Cơ thể có sẵn bệnh nền gây suy giảm miễn dịch :suy giảm hệ miễn dịch khiến cơ thể dễ bị viêm, nhiễm trùng sẽ rất để khó hồi phục nhue các loại bênh : đái tháo đường, lupus ban đỏ, HIV…
- Tuổi tác : Với độ tuổi càng cao thì các chức năng và các hoạt động của cơ thể càng chậm chập, rệu rã. Cơ thể người bệnh trở nên bị động trước các yếu tố tấn công bên ngoài và trở nên khó khăn, “bất lực” khi không tự hồi phục lại ( đặc biết ở độ tuổi trên 65 ).
- Béo phì: Béo phì chính là nguyên nhân làm tăng lực đè ép lên da người bệnh bởi lượng mỡ thừa dưới da nhiều. Bên cạnh đó, béo phì còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ của bệnh xơ vữa động mạch, đái tháo đường tim mạch… làm tắc nghẽn mạch máu và quá trình lành thương diễn ra lâu.
Phòng ngừa loét tì đè ở bệnh nhân nằm liệt
- Giảm áp lực tỳ đè tại chỗ bằng cách: thay đổi chỗ nằm thường xuyên, sử dụng đệm hơi hay đệm nước hoặc những loại gường chuyên dụng.
- Nâng cao thể trạng cho người bệnh bằng cách bổ sung đầy đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng : chất đạm, vitamin ( rau,củ,hoa quả…), chất béo và tinh bột ( mức độ vừa phải)
- Vệ sinh cơ thể, các vết loét tỳ đè đúng cách, đúng thời gian để đản bảo yeeys tố sach sẽ không cho vi khẩn có điều kiện hình thành và phát triển.
