Lưu ý vàng trong chăm sóc loét tì đè, phòng ngừa loét tì đè thế nào cho hiệu quả
Chăm sóc loét tì đè cần lưu ý điều gì? Có những cách nào để phòng tránh hay ko là những câu hỏi thường gặp ở các bệnh nhân đang điều trị loét. Loét tì đè chính là các vết loét xuất hiện trên các vùng cơ thể đối với những bệnh nhân nằm lâu, bị liệt, không/ ít vận động. Quá trình chăm sóc loét tì đè không đúng và điều trị không kịp thời, đúng cách sẽ tăng nguy cơ nhiễm trùng, hoại tử, tử vong cho bệnh nhân.
Contents
Loét tì đè là gì?
Loét tì đè được hiểu là những tổn thương được hình thành do hậu quả của sự đè ép liên tục gây tổn thương tới các mô bị đè ép, chính bởi sự đè ép lên mô lâu, hệ thống mao mạch, colagen và mạch bạch huyết sẽ bị bít tắc dòng máu cùng với dịch sẽ gây thiếu máu, bị đau, mô hoại tử và tạo những mảng mục của mô đã bị chết.
Loét tì đè là một trong những nguyên nhân hàng đầu, chủ yếu làm kéo dài thời gian nằm viện, thời gian chăm sóc, làm tăng chi phí điều trị của người bệnh và người nhà.
Chăm sóc loét tì đè- Vị trí thường gặp
Một số vị trí loét tì đè hay gặp là ở: vùng xuơng cùng, khuỷu, gót chân, bả vai, tai,, sau gáy, mắt cá chân, mặt ngoài đùi,… > 80% các vết loét xảy ra tại vị trí gót chân và xương cùng cụt .
Vết loét khởi đầu khi chịu áp lực đủ lớn tì đè vào vùng da, đặc biệt tại những vùng da sát xương, áp lực mao mạch này lớn hơn áp lực bình thường (32mmHg) gây ra tình trạng rối loạn chuyển hóa và dẫn tới hoại tử tế bào.
Thông thường quá trình này lúc đầu sẽ có thể tự bù trừ bằng việc giãn mạch chủ động, tưới máu tại chỗ tăng cường.Lực tì đè nếu lên đến > 70mmHg, không thể hồi phục tổn thương tổ chức.
Chăm sóc vết loét tì đè không tốt dẫn tới biến chứng loét sẽ xuất hiện sớm, nhanh chóng chuyển sang nặng, đường kính vết loét có thể vài cm hay lên đến 20 đến 25cm, sâu tới tận xương cùng.
Đây là giai đoạn cơ thể người bệnh suy kiệt về thể chất, tâm lý bi quan bệnh nhân, với cả người thân, người nhà và cả một bộ phận bác sĩ.
-
Bệnh nhân thường bị loét tỳ đè: bệnh nhân bị liệt hai chi dưới bởi viêm nhiễm ở tủy, u tủy, do tủy bị chèn ép, lưng gây liệt tủy, gãy cột sống cổ… Bệnh nhân suy kiệt do nằm lâu bởi gãy cổ xương đùi, tai biến mạch não…
Chăm sóc loét tì đè- Nguyên nhân gây loét
Để quá trình chăm sóc loét tì đè hiệu quả cần hiểu được nguyên nhân chính gây ra loét tì đè là do tì đè. Hiện tượng giãn mạch xuất hiện đầu tiên tại vùng tổn thương xung quanh . Có thể loại bỏ hiện tượng này khi loại bỏ nguyên nhân chèn ép, tì đè. Trường hợp nguyên nhân tì đè không được loại bỏ, những tổn thương tổ chức sẽ không thể hồi phục, dẫn đến các tổn thương tổ chức ngay tại chỗ ngay phía dưới nơi vùng da bị tỳ đè.
- Lực tì tại chỗ hình thành do bệnh nhân nằm lâu mà không được thay đổi tư thế gây tì đè kéo dài và có áp lực > hơn áp lực mao mạch (32mm Hg) xảy ra chết tế bào, thiếu máu tổ chức . Những tổ chức phần mềm đã bị chèn ép trong một thời gian dài giữa hai bên: xương sát da và bề ngoài tiếp xúc mặt cứng là giường- ghế- xe lăn.
- Da thường xuyên bị ẩm: chăm sóc loét tì đè không vệ sinh, bẩn do đại/ tiểu tiện không tự chủ.
- Rối loạn tại chỗ, viêm nhiễm.
- Rối loạn hệ thần kinh giao cảm, mất trương lực mạch máu, mất chi phối thần kinh.
- Nuôi dưỡng toàn thân không đủ, tăng nhanh vết loét ở người suy kiệt, già, thiếu vitamin.
- Còn có một số yếu tố khác góp phần hình thành sự thiếu máu tổ chức như: tiếp xúc nhiều với môi trường ẩm ướt, tổn thương tổ chức che phủ, mất khả năng vận động.
Chăm sóc loét tì đè- Cách phòng ngừa
- Cần thường xuyên thay đổi tư thể hay xoay trở bệnh nhân tối thiểu là 2h/ lần (nếu có điều kiện thì mỗi 30 phút/ lần).
- Thường xuyên chăm sóc loét tì đè bằng cách vệ sinh bằng dung dịch sát khuẩn/ nước muối sinh lý, cố gắng giữ vùng loét và vùng da xung quang được khô ráo, cần thay/ lau rửa ngay sau khi bệnh nhân đi đại tiện (lau khô bằng khăn sạch/ bông gạc chuyên dụng những vùng bị ướt do dính nước tiểu hay phân).
- Chăm sóc loét tì đè bằng cách bổ sung đầy đủ chất dinh dường: chất đạm. khoáng chất, protein, sử dụng nhiều ra xanh và hoa quả để bổ sung chất xơ…
- Nếu có điều kiện hãy nằm giường chuyên dụng có đặt vật liệu chống loét như nệm hơi, nệm nước, hay giường xoay.
- Trong quá trình chăm sóc loét tì đè khi nhận thấy những bất thường hay vùng nghi ngờ loét cần đưa ngay người bệnh đến các cơ sở y tế gần nhất để có những biện pháp xử lý kịp thời. Sự thiếu hụt chất dinh dưỡng khiến cho quá trình phục hồi bệnh bị hạn chế, chậm lại, dẫn đến kéo dài thời gian điều trị nằm viện và nguy cơ gặp phải loét do tì đè tăng lên.
