Lựa chọn băng gạc cho loét tỳ đè thế nào là phù hợp nhất

Sẽ rất dễ xuất hiện loét tỳ đè nếu như không biết cách để chăm sóc bệnh nhân đúng cách. Thực tế cho thấy thì việc điều trị tình trạng loét do tỳ đè không phải là một việc dễ dàng bởi đa số các nguyên nhân gây nên loét đều là do ảnh hưởng từ chức năng trong cơ thể của một số cơ quan. Việc lựa chọn băng gạc cho loét tỳ đè rất quan trọng đến quá trình lành thương cho người bệnh.

Khái niệm và phân loại loét tỳ đè

Loét tỳ đè là một loại loét đặc biệt của vết loét do việc máu cung cấp không đủ và tổ chức dinh dưỡng kém, nguyên nhân do tỳ đè quá lâu, đa phần là lên phần tổ chức sụn và xương. Tại phần da ở vùng xương cùng và hông là nơi thường bị loét nhất, nhưng vết loét do nằm lâu cũng có thể xảy ra tại những vùng chẩm- tai- khuỷu tay- gót chân – cổ chân. Sẽ xuất hiện rất nhanh với những bệnh nhân lớn tuổi- nằm liệt- bị suy nhược- sống thực vật.

Phân loại loét tỳ đè

Loét tỳ đè sẽ được chia thành 4 giai đoạn cơ bản nhu sau:

•  Giai đoạn I: những tổn thương xuất hiện tại lớp thượng bì, da có dấu hiệu bị đỏ, da còn nguyên vẹn, khi dùng tay ấn vào, da sẽ chuyển sang màu trắng.
• Giai đoạn II: tổn thương ở lớp thượng bì- trung bì, vết loét còn nông, nhìn như là vết trầy hay phồng rộp, mô hoại tử chưa có.
• Giai đoạn III: tổn thương xuất hiện ở lớp thượng bì- trung bì – hạ bì, toàn bộ lớp da mất, có thể nhìn thấy mô mỡ dưới da nhưng chưa bị lộ xương- gân – cơ. Vết loét có thể sẽ bị bao phủ bởi lớp hoại tử khô màu đen, tiếp giáp với những mô khỏe mạnh, có thể đã xuất hiện lỗ rò hay đường hầm.
• Giai đoạn IV: các tổn thương đã ăn sâu xuống lớp gân/ cơ, để lộ xương, tạo nhiều ngóc ngách. Đáy của vết loét có mô hoại tử màu xám hoặc vàng.

– Có một số trường hợp các vết loét tỳ đè không thể phân giai đoạn như: trường hợp ổ loét được phủ bởi lớp tế bào chết hay là hoại tử xuất tiết có màu vàng nâu đen/ xám vì thế nên không thể thấy được thực trạng độ sâu của ổ loét.

Lựa chọn băng gạc cho loét tỳ đè trong điều trị 

Đầu tiên trong quá trình điều trị, chăm sóc vết loét tỳ đè chính là đánh giá mức độ vết loét cũng như là tình trạng toàn thân của người bệnh, trong đó bao gồm cả tình trạng dinh dưỡng. Dựa vào cơ sở đó, các nhân viên y tế sẽ đưa ra những phác đồ chăm sóc, điều trị phù hợp. Tuy vậy, dù điều trị theo phương thức nào đi nữa thì cũng cần phải đáp ứng một số nguyên tắc sau:

Chăm sóc thể trạng cho người bệnh:

• Cần nâng cao thể trạng cho bệnh nhân: đảm bảo cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cho người bệnh bao gồm :đủ năng lượng-  thành phần dinh dưỡng đặc biệt là protein, vitamin, nước và khoáng chất.

Chăm sóc vết loét

• Cần hạn chế tỳ đè lên vùng loét nhiều nhất có thể để ngăn ngừa tình trạng loét trở nên nghiêm trọng hơn.
• Tạo môi trường tối ưu cho vết thương: vết loét cần được cung cấp môi trường ẩm vừa đủ, thích hợp cho quá trình liền thương, sẽ hạn chế tối đa số lượng những vi sinh vật ở tại khu vực vết loét,  hỗ trợ việc trao đổi khí ở vết loét được diễn ra bình thường,…

Quá trình chăm sóc vết loét tại chỗ có vai trò quyết định trong việc thúc đẩy sự liền thương. Với những vết loét đã có mô hoại tử đen/ vàng thì cần phải được làm sạch và loại bỏ. Đối với các vết loét khô thì cần tiến hành bù nước, đối với vết loét ẩm- nhiều dịch thì cần thấm hút hết lượng dịch. Các vết loét khi có các dấu hiệu nhiễm khuẩn thì nên sử dụng các chất kháng khuẩn. Dựa vào từng giai đoạn khác nhau,từng đặc tính của vết loét mà bác sĩ sẽ lựa chọn những phương thức chăm sóc phù hợp. Chăm sóc theo phương thức nào thì bệnh nhân cũng không nên bỏ qua một vật dụng rất quan trọng trong quá trình chăm sóc vết thương, đó chính là lựa chọn băng gạc cho loét tỳ đè.

Một vết loét không nên chỉ sử dụng một loại gạc duy nhất mà phụ thuộc vào tình trạng thực tế của từng loại vết loét để lựa chọn các loại gạc phù hợp. Sau đây là một số gợi ý về lựa chọn băng gạc cho loét tỳ đè với từng loại vết loét khác nhau như sau:

•  Với vết loét nông- không nhiễm khuẩn- ít dịch nên lựa chọn băng gạc cho loét tỳ đè là gạc hydrocolloid: vừa có tác dụng ngăn vi sinh vật xâm nhập vào vết thương, ngăn nước và giúp duy trì môi trường đủ ẩm, thúc đẩy quá trình liền thương, mô chết loại bỏ cũng như hạn chế nguy cơ hình thành và để lại sẹo cho vết loét.
• Vết loét nông- không nhiễm trùng- nhiều dịch người bệnh nên lựa chọn băng gạc cho loét tỳ đè là gạc foam để che phủ vết thương: không chỉ có tác dụng ngăn nước- vi sinh vật có hại xâm nhập bên cạnh đó có khả năng giữ dịch tốt- thấm hút sẽ giúp giảm số lần thay gạc, duy trì một môi trường ẩm, cho phép quá trình trao đổi oxy diễn ra bình thường, không dính vào vết thương và không gây đau/ tổn thương thêm mỗi lần thay gạc.
• Với vết loét nông- tiết dịch nhiều, đã có dấu hiệu nhiễm trùng nên lựa chọn băng gạc cho loét tỳ đè là gạc foam có tẩm ion bạc: loại gạc này sẽ vừa có khả năng thấm hút dịch tốt, đồng thời lại kháng khuẩn, hỗ trợ điều trị tại chỗ rất hiệu quả.
• Với vết loét sâu- ít dịch, chưa có dấu hiệu nhiễm trùng nhưng đã có lớp hoại tử: người bệnh nên lựa chọn băng gạc cho loét tỳ là gạc hydrogel dạng kem, tiếp đó sử dụng gạc hydrocolloid/ gạc foam bao phủ phía ngoài.
• Với vết loét sâu- có đường hầm- không có dấu hiệu nhiễm trùng- nhiều dịch: lựa chọn băng gạc cho loét tỳ đè là gạc alginate dạng cuộn- lựa chọn tốt nhất. Người bệnh nên đưa gạc vào sâu trong vết thương, tiếp đó cố định bên ngoài bằng bằng gạc foam. Gạc alginate được chiết xuất từ thành phần là rong biển nâu, đặc biệt là gạc nhanh chóng chuyển thành dạng gel ngay khi tiếp xúc với dịch vết thương, có khả năng thấm hút rất tốt và vì vậy sẽ cung cấp được môi trường ẩm cho vết loét nhanh liền. Cùng với đó, gạc alginate sẽ có khả năng cầm máu tại những mao mạch nhỏ đồng thời giúp loại bỏ các mô hoại tử cho mỗi lần thay gạc.
• Với vết loét sâu- tiết nhiều dịch- có nhiễm trùng nên sử dụng gạc alginate tẩm ion bạc: mang đầy đủ tính chất của gạc alginate thông thường, có khả năng kháng khuẩn, hỗ trợ điều trị vết loét tại chỗ.