Giải pháp chăm sóc vết loét tỳ đè toàn diện cho bệnh nhân

Loét tỳ đè thường xuất hiện ở những người bệnh nằm lâu, người bị liệt, người bị hạn chế vận động, người lớn tuổi… Nếu quá trình chăm sóc không đúng cách sẽ gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm như: nhiễm trùng da- nhiễm trùng xương khớp hay nặng hơn là ung thư biểu mô tế bào vảy… Do vậy, giải pháp chăm sóc vết loét tỳ đè sớm là cách phòng ngừa loét tỳ đè rất quan trọng đối với sức khoẻ cũng như liệu trình điều trị cho người bệnh.

Tại sao phải có giải pháp chăm sóc vết loét tỳ đè ?

Loét tỳ đè thường gặp với những người nằm lâu một chỗ do bị tai biến, tai nạn hay sau các cuộc phẫu thuật lớn. Đặc biệt là với những bệnh nhân phẫu thuật cột sống, phẫu thuật gãy xương đùi hay những người khó / ít vận động như người lớn tuổi.

Nguyên nhân dẫn tới là do sự đè ép của sức nặng cơ thể tác động lên vùng da và các tổ chức dưới da làm cho các mạch máu bị co thắt lại, đồng thời sẽ hạn chế sự lưu thông máu và gây ra thiếu tổ chức máu. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ dẫn đến các tổ chức hoại tử, nhiễm khuẩn. 

Loét tỳ đè được xếp vào là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm kéo dài thời gian nằm viện, chi phí điều trị tang và kéo dài thời gian chăm sóc của những bệnh nhân nằm lâu/ liệt/ ít vận động. Nếu như không có giải pháp chăm sóc vết loét tỳ đè hay phòng ngừa ngăn các vết loét thì những vết loét sẽ bị hoại tử- nhiễm trùng có nguy cơ tử vong cao cho bệnh nhân. Bởi vậy, bệnh nhân cần có giải pháp chăm sóc vết loét tỳ đè sớm để tránh gây nên tình trạng loét nặng, khó phục hồi hơn.

Nhận biết loét tỳ đè qua từng giai đoạn 

Người nhà/ người chăm sóc bệnh nhân cần nắm rõ để có thể phân loại loét tỳ đè, nhận định đúng tình trạng vết loét để có những biện pháp can thiệp, xử lý đúng cách, kịp thời, giúp nâng cao tỷ lệ hồi phục, chữa lành cho bệnh nhân. Sự hình thành và phát triển của vết loét được chia làm 4 giai đoạn cơ bản sau đây:

• Giai đoạn I

Vùng da bị tổn thương vẫn còn nguyên vẹn, vùng da bị tỳ đè sẽ hơi đỏ, độ đàn hồi kém, da liền và màu da chuyển dần thành đỏ tía/ xanh.. Ở giai đoạn này nếu như được phát hiện sớm xử lý đúng thì vết loét đa phần đều có thể hồi phục được.

• Giai đoạn II

Da đã bị mất một phần của lớp bì, biểu hiện nhận biết là vết loét hở da, nông, tại đáy vết loét có màu đỏ hồng, không đóng vảy. Bên cạnh đó, giai đoạn này cũng có thể xuất hiện dưới dạng bóng nước. Các bóng nước này có thể còn lại nguyên vẹn / bị hở vỡ ra, dịch/ huyết thanh chứa đầy bên trong.

Đặc biệt, các vết loét giai đoạn II sẽ không nhìn thấy được những mô mỡ hay các mô sâu hơn. Các vết phồng rộp da thường sẽ mang đến cảm giác đau cho bệnh nhân.

• Giai đoạn 3

Các vết hoại tử bắt đầu xuất hiện ở toàn bộ bề dày của da, mô mỡ dưới da có thể thấy, nhưng sẽ không lộ xương- gân- cơ. Cũng có thể đã có lớp vảy, nhưng sẽ không lấp đầy mô bị mất. Các vết loét như là một hố sâu, đã thấy xuất hiện mô hoại tử.

• Giai đoạn 4

Vết loét ở giai đoạn 4 đã làm mất đi toàn bộ bề dày của da đồng thời có sự phá hủy rộng hơn, mô hoại tử/ tổn thương phần cơ- xương – các cấu trúc nâng đỡ (gân hay bao khớp). Có thể xuất hiện lớp vảy hoại tử màu vàng đục tại đáy của vết thương, xuất hiện thành đường hầm / lỗ rò. Thời gian sẽ là hàng tháng hoặc là hàng năm để vết loét ở giai đoạn 4 mới có thể lành lại được.

Các vùng da dễ hình thành loét là những nơi da sát xương, những điểm tì khi nằm/ ngồi/ đứng/ đi như: vùng chẩm, vai, gót chân, cùng cụt, 2 mẫu chuyển lớn xương đùi, mông… Cùng với đó, những vùng hay bị ẩm ướt- trầy xước… cũng có khả năng cao gặp các vết loét.

Giải pháp chăm sóc vết loét tỳ đè

Xác định những giải pháp chăm sóc vết loét tỳ đè cho bệnh nhân nằm lâu rất quan trọng, người nhà/ người chăm sóc bệnh nhân cần chú ý hàng ngày có thể hạn chế tối đa các vết loét. Nếu như bệnh nhân đã hình thành vết loét, cần chăm sóc đúng, điều trị đúng sớm để vết loét không tăng thêm cũng như đẩy nhanh quá trình lành vết loét nhanh hơn.

• Thường xuyên thay đổi tư thế

Giải pháp chăm sóc vết loét tỳ đè đơn giản và hiệu quả nhất là thay đổi vị trí nằm ít nhất là 2 giờ / lần đối với những bệnh nhân không thể di chuyển, thay đổi càng nhiều tư thế càng tốt nếu có thể.

Phương pháp khá hiệu quả giúp giảm sức ép lên khung xương của phần lưng là nằm sấp, cần chú ý khi nằm sấp phải đảm bảo cho bệnh nhân vẫn thoải được mái, không bị tức ngực/ khó thở.

Ngồi cũng là giải pháp chăm sóc vết loét tỳ đè được áp dụng nhằm giảm áp lực cho trọng lượng cơ thể lên các vùng da dễ bị tỳ đè nếu như người bệnh có thể ngồi được.

• Dùng đệm giảm áp lực

Bệnh nhân nên được nằm ở nhưng vị trí khô ráo và thông thoáng, tránh ẩm mốc bởi dễ tạo nên các vết loét, giải pháp chăm sóc vết loét tỳ đè, nên sử dụng đệm chống loét để lót nhằm giảm áp lực lên vùng da thường xuyên bị tỳ đè cho bệnh nhân nằm.

Với tư thế nằm ngửa cần có gối mềm để kê ở các vùng thắt lưng/ khoeo/ gót. Với tư thế nằm nghiêng cần có gối  kê ở thắt lưng/ đầu gối/ gót. Chú ý là tất cả các gối kê cần giữ đúng tư thế sinh lý của cột sống, của chi và chống loét do đè ép.

• Giữ vệ sinh, khô ráo vùng da dễ bị loét

Hàng ngày cần quan sát kỹ làn da của bệnh nhân để phát hiện được sớm các dấu hiệu cảnh báo về vết loét.

Phòng ngừa loét tỳ đè bệnh nhân cần phải gữi cho vùng da dễ bị tỳ đè luôn khô ráo, sạch sẽ, không ướt mồ hôi.  Giải pháp chăm sóc vết loét tỳ đè bằng cách thường xuyên tắm / lau người cho bệnh nhân với nước ấm pha muối loãng / có thể sử dụng các dung dịch sát khuẩn ion dịu nhẹ.

Với những bệnh nhân không tự chủ trong việc tiểu/ đại tiện được, cần chú ý để xử lý chất thải của bệnh nhân kịp thời. Nên tránh không để chất thải rây rớt ra người bệnh nhân gây nên viêm nhiễm vùng da sẽ dễ gây loét tỳ đè.

• Hạn chế để da bị chà xát hoặc bị co kéo

Da tiếp xúc thường xuyên trực tiếp với chăn- ga- gối- đệm / quần áo, sẽ rất dễ bị chà xát gây nên tổn thương nếu sử dụng chất liệu không phù hợp.

Cùng với đó, khi đổi tư thế / vị trí như chuyển từ ghế -> giường hay ngược lại sẽ có thể khiến da bị co kéo về một phía khi bệnh nhân bị trượt. Bởi vậy, cần chăm sóc nhẹ nhàng khi bạn hỗ trợ người bệnh di chuyển.

Thường xuyên xoa bóp cũng có tác dụng kích thích sự tuần hoàn, tăng cường quá trình lưu thông máu diễn ra tốt hơn, có thể áp dụng với cả trường hợp trượt biểu bì / có hoại tử.

• Đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ

Giải pháp chăm sóc vết loét tỳ đè nếu thiếu hụt dinh dưỡng sẽ làm chậm đi quá trình lành vết thương. Vì vậy cần cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho bệnh nhân để phục hồi sức khỏe và dự phòng loét.

Đặc biệt không thể thiếu các thức ăn giàu lượng protein có trong các thực phẩm như: sữa, trứng, sữa chua, đậu, phô mai, hải sản, lườn gà…

Người bệnh nên từ bỏ những thói quen không tốt như: hút thuốc lá, uống rượu bia… Nên cho bệnh nhân ngủ đủ giấc, đúng giờ để có tinh thần khỏe mạnh nhất.