Dấu hiệu sẹo lồi, cách nhận biết và điều trị

Dấu hiệu sẹo lồi cho thấy vết thương đang trong quá trình lành, nhưng tùy từng cơ địa và yếu tố tác động mà có thể xuất hiện những dấu hiệu nhận biết khác nhau. Trong đó, sẹo lồi là sẹo gồ trên bề mặt da, thông thường gây đau, ngứa, mất thẩm mỹ, gây tự ti cho người bị sẹo.

Sẹo lồi là gì ?

Sẹo hình thành là kết quả của việc xuất hiện các mô sợi thay thế cho những vùng da bị tổn thương. Sau cơ thể xuất hiện những vế thương, sẽ đều trải qua quá trình hồi phục- liền vết thương vì thế  sẹo là kết quả tất yếu của quá trình này. Thông thường, cơ thể chúng ta sẽ cần từ 3 đến 6 tháng để đi hết cả ba giai đoạn phục hồi tổn thương: giai đoạn phản ứng viêm, tăng sinh và giai đoạn tái tạo tổ chức. Nếu như trong thời gian mà này xảy ra bất kỳ rối loạn nào của cơ thể quá trình liền sẹo  cùng bị ảnh hưởng và hình thành các loại sẹo.

Tùy vào mức độ tổn thương/ vị trí tổn thương trên cơ thể, hay những tác động can thiệp … mà có thể để lại các loại sẹo khác nhau như: sẹo bình thường hoặc sẹo không bình thường như: sẹo lồi, phì đại, có dấu hiệu co kéo, nhiều nhân sơ… Trong đó, sẹo lồi (hay còn gọi là keloid) chính là sự phát triển quá mức của các tổ chức xơ sau tổn thương da. Các tổ chức này phát triển không ngừng, thường nổi lên cao trên mặt da và sẽ lan rộng ra ngoài ranh giới vết  sẹo. Độ tuổi từ 10 đến 30 tuổi có nguy cơ bị sẹo lồi cao nhất, đa phần nữ giới sẽ có xu hướng hình thành sẹo lồi cao hơn là nam giới.

Dấu hiệu sẹo lồi

Dấu hiệu sẹo lồi có thể nhận biết qua một số đặc điểm sau đây:

• Sẹo lồi thường có xu hướng phát triển vượt ra ngoài khỏi phạm vi vết thương ban đầu, có thể chỉ từ: một vết kim tiêm, vết côn trùng cắn nhỏ, mụn trứng cá nhiễm trùng… cũng sẽ hình thành và phát triển thành khối sẹo lồi.
• Việc hình thành và phát triển sẹo lồi cũng có thể bị ảnh hưởng bởi yếu tố di truyền và tùy thuộc vào thể trạng của mỗi cá nhân người bệnh.
• Dấu hiệu sẹo lồi là thường có vỏ bọc, có thể chuyển từ mùa đỏ -> nâu, bề mặt nhẵn . Ngoài ra sẽ gây ra cảm giác nhạy cảm hơn, khó chịu, căng tức hoặc ngứa, đôi khi đau khi chạm vào với những vết sẹo lồi.
• Bởi việc tăng sinh collagen thái quá trong quá trình liền sẹo mà sạo lồi hình thành nên theo thời gian sẹo lồi không thể tự nhỏ đi được.
• Cần phải phân biệt sẹo lồi với sẹo phì đại ở điểm khác nhau như:

Sẹo phì đại sẽ phát triển ngay sau khi bị chấn thương (chỉ giới hạn trong ranh giới của sẹo), sẹo sẽ dừng phát triển và giảm sau 1 đến 2 năm.

Dấu hiệu sẹo lồi là khi của tổn thương da đã khỏi, tuy nhiên sẹo làm ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ, tâm lý  cũng như sinh hoạt của bệnh nhân. Nhiều vùng trên cơ thể có thể xuất hiện sẹo lồi, nếu sẹo lồi xuất hiện ở những vùng vị trí vận động như: vai, đầu gối, ngực, cánh tay… thì rất dễ bị phì đại.

Dấu hiệu sẹo lồi- nguyên nhân hình thành

Có rất nhiều nguyên nhân tác động đến việc hình thành sẹo lồi và mức độ phì đại của sẹo, từ nguyên nhân môi trường đến cơ địa:

• Do nhiễm khuẩn / còn dị vật ở vết thương như: lông tóc, cát, u hạt, bụi bẩn… làm cho xu hướng lành vết thương thứ phát.
• Yếu tố di truyền : những người có cơ địa sẹo lồi sẽ có nguy cơ bị các vết sẹo lồi phì đại cao. Ví thế mà việc phòng ngừa sẹo lồi với những người có cơ địa sẹo lồi rất quan trọng , khó khăn hơn, cần chăm sóc, kiêng khem cẩn thận hơn so với những người có cơ địa bình thường.
• Không được xử lý đúng cách khi chấn thương: khi cơ thể có vết thương bạn cần nhanh chóng xử lý, vệ sinh sạch sẽ, cần loại bỏ hoàn toàn dị vật tồn đọng trên bề mặt vết thương, tránh nhiễm trùng. Không được căng hay trùng quá khi băng bó vết thương. Ngoài ra, sẹo lồi cũng có thể được hình thành do sự căng kéo tại vùng vết thương, khâu vá không đúng lớp giải phẫu, da vết thương không bằng phẳng.

• Do quá trình nặn/ cạy mụn không đúng cách: với những người vốn đã có cơ địa sẹo lồi thì nếu nặn mụn trứng cá không đúng cách cũng sẽ hình thành sẹo lồi trên mặt da. Nặn mụn không đúng vệ sinh, thời điểm khiến cho vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào trong da, gây nên những tổn thương và vùng da sẽ để lại sẹo.
• Do chế độ ăn uống : trong thời gian có vết thương và khi vết thương đang hồi phục, hãy hạn chế hoặc không sử dụng những thực phẩm làm tăng khả năng phát triển sẹo lồi như: rau muống, trứng, thịt gà, đồ nếp….

Ngoài ra, cũng nên bổ sung các loại rau củ, vitamin đặc biệt như: nghệ và rau diếp cá để kích thích vết thương lên da non nhanh hơn, kháng khuẩn tốt và chống viêm.

Với những vết sẹo lồi, cần phát hiện dấu hiệu sẹo lồi sớm nhất để điều trị. Ngoài ra phương pháp phẫu thuật cắt bỏ sẹo/ sửa sẹo đơn thuần không hiệu quả mà có thể sẽ  làm vết sẹo trở nên tồi tệ hơn. Ngày nay, cách điều trị sẹo lồi chỉ có thể giúp bề mặt sẹo trở nên bằng phẳng, mịn, hết nhăn sơ, sáng màu hơn chứ chưa thể hoàn toàn xóa hết. Vì thế, việc phòng ngừa hình thành sẹo lồi và phát hiện dấu hiệu sẹo lồi sớm để điều trị kịp thời vẫn quan trọng hơn cả.