Đặc tính riêng biệt của băng gạc dành cho vết bỏng

Băng gạc dành cho vết bỏng là vật dụng tuy nhỏ nhưng lại vô cùng quan trọng trong quá trình điều trị bỏng của bệnh nhân. Khi bị bỏng do bất kỳ nguyên nhân nào thì da chính là bộ phận bị tổn thương nhiều nhất, kéo theo đó đến các lớp dưới da như gân, cơ, xương, dây khớp, thần kinh, mạch máu… và một số cơ quan khác như mắt, đường hô hấp, ống tiêu hóa hay bộ phận sinh dục…

 Băng gạc vết thương dành cho vết bỏng- mục đích sử dụng

Tùy vào tình trạng, diện tích vết bỏng, nguyên nhân gây bỏng mà lựa chọn các loại băng/ gạc cho hợp lý. Băng/ gạc sử dụng để chăm sóc vết bỏng cần phải đạt được những, yêu cầu và mục đích sau:

• Ngăn nước, bảo vệ và vi sinh vật xâm nhập, nguy cơ nhiễm trùng vết bỏng được hạn chế.
• Thấm hút dịch tốt, tạo môi trường ẩm vừa đủ để thúc đẩy quá trìnhliền thương.
• Băng/ gạc  không bị dính vào vết bỏng, không xuất hiện tổn thương thứ phát.
• Vùng bị tổn thương có thể hoạt động và cử động chức năng bình thường (nhẹ nhàng).
• Giảm viêm, sưng, đau.
• Sử dụng thuận tiện, dễ tìm và thay gạc ko gây đau, rát.
• Mềm mại, không kích ứng da và thoải mái.
• Cung cấp được oxy cho vết thương hoặc hỗ trợ quá trình trao đổi khí môi trường và vết thương diễn ra bình thường.
• Giúp giữ nhiệt tốt.

Phân loại băng gạc dành cho vết bỏng

Phụ thuộc vào tính chất, đặc điểm của vết bỏng thay đổi theo từng giai đoạn nên trong từngthời điểm khác nhau, bác sĩ sẽ có những chỉ định sử dụng băng gạc khác nhau phụ thuộc vào thực tế tình trạng vết bỏng. Nắm được một số ưu- nhược điểm của các loại băng gạc thường sử dụng trong chăm sóc vết bỏng như để có được sự lựa chọn hợp lý.

Gạc chứa thành phần cottong

•  Ưu điểm: Gạc cottong được sử dụng phổ biến nhất hiện nay khi chăm sóc vết bỏng bởi không kích ứng da, giá thành rẻ và có khả năng che phủ, thấm hút dịch  rất tốt.
•  Nhược điểm: không tạo môi trường đủ ẩm, khả năng ngăn nước không có, vi sinh vật từ bên ngoài dễ dàng xâm nhập vào bên trong, gạc thường bị dính vào vết thương vì thế mỗi lần thay gạc bệnh nhân dễ bị đau cũng như xuất hiện những tổn thương thứ phát .

Gạc Foam

• Ưu điểm: gạc foam là gạc xốp, phù hợp để sử dụng cho những vết bỏng độ 1, 2. Gạc có màng chống thấm nước, hạn chế vi sinh vật từ bên ngoài xâm nhập vào bên trong và cho phép quá trình trao đổi khí diễn ra bình thường. Loại gạc còn có khả năng thấm hút dịch tốt, cung cấp môi trường đủ ẩm, giảm số lần thay gạc và quá trình liền thương diễn ra nhanh. Không chỉ vậy, gạc có lớp xốp mềm mại, không dính vào vết bỏng, co giãn linh hoạt, giúp bệnh nhân thấy nhẹ nhàng thoải mái, mỗi lần thay gạc không bị đau.
• Nhược điểm: loại gạc này không dùng cho những vết thương có nhiều dịch hay vết thương có diện tích rộng.

Gạc Alginate

• Ưu điểm: gạc Alginate được chiết xuất từ rong biển, khả năng tạo gel khi tiếp xúc với dịch vết bỏng nhờ sự trao đổi giữa ion natri trong dịch vết bỏng và ion calci của gạc. Ion calci được giải phóng và lớp gel được hình thành cung cấp môi trường đủ ẩm cho vết bỏng, nguyên bào sợi được thúc đẩy phát triển và giúp cầm máu tại những mao mạch nhỏ vì thế mà quá trình liền thương sẽ nhanh hơn. Thêm nữa, lớp gel sẽ cản trở sự trao đổi khí của vết bỏng với môi trường bên ngoài. Nếu sử dụng gạc Alginate thời gian dài sẽ kích thích vết bỏng tăng sản sinh các mao mạch mới khiế vết bỏng nhanh liền.Lưu ý là đặc tính này sẽ chỉ phù hợp với những vết bỏng nhẹ: độ 1, 2.
• Nhược điểm: vết bỏng sâu và nặng từ độ 3 trở lên, nhu cầu về oxy lớn nên loại gạc này trở thành rào cản cho quá trình liền thương. nguy cơ bị dính sợi gạc vào bề mặt vết bỏng, mạch máu hay xương bị bộc lộ do bỏng. Vì gạc Aliginate thấm hút dịch tốt, khả năng trao đổi ion với dịch vết bỏng nên khi sử dụng cho người bệnh bỏng nặng sẽ làm tăng thêm tình trạng mất nước/ điện giải của người bệnh trầm trọng hơn.

Gạc Hydrogel

• Ưu điểm: Là loại gạc được làm từ polyme tổng hợp, ưa nước. Chứa khoảng 70% đến 90% lượng nước bên trong gạc nên nhanh chóng giúp làm mát vết bỏng và tạo môi trường ẩm thích hợp cho quá trình tạo hạt, biểu mô hóa diễn ra. Chính vì thế mà khi vệ sinh, thay gạc Hydrogel sợi không bị dính vào vết thương, thay thế gạc trở nên thuận lợi  không gây đau, rát, tổn thương cho người bệnh.
• Nhược điểm: không thoáng khí , khả năng thấm hút dịch không tốt, sẽ không phù hợp với những vết bỏng sâu, lớn như bỏng độ 3.

 Gạc Hydrocolloid

• Ưu điểm: gạc Hydrocolloid gồm có hai lớp, lớp không thấm nước và lớp keo. Gạc này được hình thành nhờ sự kết hợp giữa những chất có khả năng tạo gel như : carboxymethylcellulose, pectin, gelatin với những vật liệu có tính keo và đàn hồi . Gạc Hydrocolloid cho phép hơi nước từ trong thoát ra ngoài nhưng đặc biệt ko cho vi sinh vật từ ngoài xâm nhập vào trong vết bỏng. Nó còn có khả năng thấm hút dịch, tạo môi trường đủ ẩm thích hợp cho quá trình lành thương và  loại bỏ những mảnh tế bào, mô, da chết mỗi lần thay gạc. Khi thay gạc sẽ không dính sợi gạc vào vết thương nên quá trình loại bỏ gạc thuận lợi, người bệnh không đau, rát.
• Nhược điểm: khả năng thoáng khí/ thấm hút dịch không cao, nên sẽ hạn chế sử dụng với những vết bỏng nặng, sâu như bỏng độ 3.

Gạc tẩm bạc

• Ưu điểm: loại gạc này được làm từ những vật liệu khác nhaunhưng có tẩm ion bạc. Các phân tử bạc chưa trong gạc sẽ được giải phóng từ từ vào vết bỏng và tấn công vi khuẩn giúp ngăn chặn tình trạng nhiễm trùng xảy ra. Bên cạnh đó, gạc tẩm bạc còn có khả năng thấm hút dịch, làm vết bỏng sạch, hình thành môi trường ẩm vừa đủ để thúc đẩy quá trình liền thương.

Do đặc điểm, rính chất của vết bỏng thay đổi rất nhanh theo thời điểm nên việc chăm sóc và xử lý vết bỏng đúng trong giai đoạn đóng vai trò cô cùng quan trọng trong quá trình liền vết bỏng. Vì vậy, gạc tẩm bạc được khuyến cáo nên sử dụng sớm trong vòng 48h từ khi xuất hiện vết bỏng sẽ giúp tạo ra môi trường tốt nhất cho quá trình liền thương. Những vết bỏng sâu, bỏng không rõ độ sâu hay bỏng bề mặt nhưng với diện tích rộng thì gạc tẩm bạc là lựa chọn tốt nhất.

•  Nhược điểm: giá thành khá cao, có thể gây dị ứng, xót và không phải người bệnh nào cũng có thể sử dụng hay sử dụng tại khu vực bỏng nào thì phải có chỉ định của bác sĩ. Thành phần ion bạc có thể làm chuyển màu da thành đen hoặc sậm màu ở khu vực đắp gạc, những vùng da sậm màu do ion bạc này có thể rửa nhiều lần bằng nước để loại bỏ.