Chăm sóc vết loét tỳ đè cho người nằm liệt- hiệu quả ai cũng nên biết

Chăm sóc vết loét tỳ đè cho người nằm liệt như thế nào? Loét tì đè là tình trạng phổ biến thường gặp ở người già nằm liệt, không vận động. Nếu không được điều trị đúng cách, kịp thời thì vết loét rất dễ lan rộng và nặng hơn. Vấn đề này để lại những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe bệnh nhân và người chăm sóc gặp nhiều khó khăn. Chăm sóc vết loét tỳ đè cho người nằm liệt cần lưu ý những điều gì,hãy đọc bài viết sau đây.

Loét tì đè- xỷ ra ở 90% người già nằm liệt

Ở những bệnh nhân bị hạn chế vận động như người cao tuổi nằm laua, sau tai biến, những người liệt vận động … lực đè ép lên da kéo dài nhiều ngày khiến cho một số vùng da bị tổn thương. Vết loét tì đè thường tiến triển từ từ và lan rất nhanh khi không được chăm sóc và vệ sinh đúng cách. Các yếu tố tuổi cao, mắc các bệnh lý nền như tim mạch, tiểu đường… là những yếu tố thúc đẩy vết loét tiến triển nhanh hơn và khó lành hơn.

Với người già nằm liệt, tỷ lệ bị loét tỳ đè có thể lên tới 90%. Nếu không được phát hiện kịp thời và chăm sóc đúng cách, vết loét sẽ nhiễm trùng, hoại tử nghiêm trọng.

Chăm sóc vết loét tỳ đè cho người nằm liệt- nguyên nhân.

• Áp lực lên da – lực tì đè: Người lớn tuổi nằm liệt rất hạn chế trong vận động, nhiều trường hợp khả năng vận động mất hoàn toàn.Trong thời gian dài nằm yên không vận động, lớp mô/ da giao giữa đầu xương với bề mặt nằm/ ngồi sẽ phải chịu áp lực cao hơn nên sẽ gây loét tỳ đè.

• Cọ xát gây loét ở người liệt: là tác động trượt lên- xuống giữa hai bề mặt: là da và một bề mặt cứng bên ngoài (gường, đệm…). Chính lực cọ xát này sẽ khiến da bị bào mòn, hình thành những vết thương nông trên bề mặt da.
• Dinh dưỡng kém: dinh dưỡng không được bổ sung đầy đủ khiến cơ thể gầy mòn/ suy kiệt, làm sức đề kháng suy giảm, các mô ở da vì thế mà yếu hơn, nâng cao khả năng bị loét.
• Hư hỏng hệ thống tuần hoàn ngoại vi: mạch máu là công cụ đưa máu/ dinh dưỡng tới nuôi cơ thể và các mô. Với bệnh nhân lớn tuổi mà có sẵn bệnh nền như tiểu đường, thì các vi mạch máu thường bị hư hỏng/ tắc hẹp. Điều này càng thúc đẩy việc chăm sóc vết loét tỳ đè cho người nằm liệt khó khăn hơn và cũng dễ dẫn đến hoại tử.
• Da bị ẩm ướt: trong thời gian dài nếu da bị ẩm ướt có thể sẽ gây tổn thương cho lớp biểu bì của da, và vết loét hình thành. Sự ẩm ướt này xuất hiện do mồ hôi ra nhiều, đại- tiểu tiện không tự chủ hay vết thương chảy nước… Đây là điều kiện thuận lợi cho các vi sinh vật phát triển bao gồm: vi khuẩn, nấm, làm vết loét thêm nặng.
• Nhiễm trùng: đây là yếu tố có nguy cơ lớn nhất với vết loét da ở bệnh nhân nằm liệt. Các mầm bệnh bao gồm: vi khuẩn, bào tử, nấm tấn công làm vết loét sưng/ chảy mủ/ đau rát và nhanh chóng lan ra. Khi vết loét bị nhiễm trùng nếu không được điều trị kịp thời, đúng cách sẽ trở nên trầm trọng hơn và có thể bội nhiễm tới các cơ quan khác, gây nguy hại tới toàn thân. Nhiễm trùng cũng là nguyên nhân khiến vết loét thường có mùi hôi khó chịu, ảnh hưởng tới cả bệnh nhân cũng như người chăm sóc.

Chăm sóc vết loét tỳ đè cho người nằm liệt- vị trí và dấu hiệu vết loét 

Những vị trí thường xuyên bị cọ xát,chèn ép như: vùng đầu xương tiếp xúc với bề mặt nằm/ ngồi hay gót chân, hông, khuỷu tay và dọc xương sống. Đặc biệt, xương cùng cụt là vị trí hay bị loét và vết loét tiến triển nhanh nhất.

Chăm sóc vết loét tỳ đè cho người nằm liệt thường tổn thương các mô từ bên trong, bắt đầu từ các tổ chức mô / mạch máu gần xương nhất rồi dần phá hủy dần ra phía bên ngoài. Vì thế, bệnh nhân loét tì đè ở giai đoạn đầu các tổn thương hở trên da chưa xuất hiện nhưng bên trong vết loét đã âm thầm xuất hiện. Khi loét tỳ đè trở nên nghiêm trọng, các triệu chứng sau sẽ xuất hiện:

• Tổn thương hở/ mụn rộp (loét ty đè giai đoạn 2).
• Các lớp da sâu hơn  bị tổn thương (loét tì đè giai đoạn 3).
• Các tổn thương đã rất sâu, lan tới các lớp xương/ cơ (loét tì đè giai đoạn 4).

Chăm sóc vết loét tỳ đè cho người nằm liệt

• Giảm áp lực cho vùng da bị tì đè

  Không nên cho bệnh nhân nằm giường cứng mà nên dùng các loại đệm mềm như: đệm khí/ đệm nước để giảm áp lực cho da (nên có vải mềm lót trên đệm để giảm ma sát).

  Ngoài ra cần lật người và thay đổi tư thế nằm của người bệnh thường xuyên,từ 1 đến 2 giờ/ lần. Nếu bệnh nhân ngồi liệt trên xe lăn, tăng cường tần suất thay đổi tư thế là 15 phút/lần.

• Tăng cường lưu thông máu

  Người nhà/ người chăm sóc nên thường xuyên massage, xoa bóp cho người bệnh để  lượng máu tăng cường lưu thôn, động tác thực hiện nhẹ nhàng/ chậm rãi để không làm da thêm tổn thương.

• Dinh dưỡng đầy đủ và cân bằng

  Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ, cân bằng các thành phần: vitamin, protein và khoáng chất cần thiết sẽ khiến người bệnh tăng cường sức đề kháng. Từ đó, cơ thể sẽ có đủ năng lượng để chống chọi với những tác nhân gây bệnh từ bên ngoài.

• Giữ vệ sinh sạch sẽ

  Vấn đề giữ vệ sinh sạch sẽ không chỉ thực hiên ở vệ sinh vết loét mà còn bao gồm cả toàn bộ cơ thể. Khi vệ sinh tổng thể cần chú ý hãy lau khô mồ hôi cho người bệnh, rửa người và thường xuyên thay quần áo. Cùng với đó là cần giữ nơi ở khô ráo, thông thoáng, tránh ẩm mốc và ga giường/ đệm nằm vệ sinh thường xuyên.