Khi chăm sóc vết loét chúng ta cần lưu ý một số yếu tố quan trọng như: dinh dưỡng đủ chất và cần chú ý tới việc tránh nhiễm khuẩn toàn thân / tại chỗ. Những vết loét lâu ngày có thể khiến cho người bệnh cảm thấy đau đớn, tự ti và gây ra phiền toái rất nhiều trong việc sinh hoạt hàng ngày của bản thân/ người nhà.
Contents
Vết thương, vết loét là gì?
Vết thương có thể hình thành với nhiều nguyên nhân khác nhau, bỏng hay là nguyên nhân hóa học. Loét có thể do một số bệnh như: khi nằm lâu, thay đổi tư thế không linh hoạt. Vị trí thường gặp nhất là ở 2 mông, gót chân, bả vai, mắt cá chân và loét do những bệnh lý thần kinh khác.
Loét do nằm yên, nằm lâu ở một vị trí gây ra tỳ nén kéo dài ở trên da gây nên thiếu máu cục bộ. Loét ở chân là do bênh nhân bị suy tĩnh mạch hay gây ra thiếu máu cục bộ, bệnh về hệ thần kinh ngoại biên như: bệnh nhân tiểu đường hay là bệnh phong. Có nhiều vết thương nhất là những vết loét lâu lành sẽ gây ra nhiều phiền toái và mang đến nhiều khó khăn trong quá trình chăm sóc và điều trị.
Để điều trị, chăm sóc vết loét hiệu quả có thể chia thành 3 giai đoạn sau:
– Giai đoạn cầm máu ngay sau khi xuất hiện vết thương.
– Giai đoạn kết hạt và tái tạo lại các biểu mô.
– Giai đoạn tu sửa da và tái tạo lại hình.
Quá trình cầm máu sẽ tạo thành những cục gồm có tiểu cầu và những cục máu bao gồm: fibrin, kết hạt và tái tạo lại biểu mô tiếp theo và kéo dài khoảng ngày thứ 21 kể từ lúc vết thương xảy ra, tùy thuộc tình trạng vết thương rộng- hẹp, nơi có vết thương mà yếu tố phát triển do tiểu cầu sinh ra sẽ kích thích thêm các nguyên bào sợi tạo nên những mô kết hạt gồm những chất nền collagen đi kèm với những mao mạch và các tế bào biểu bì mọc ra tái tạo nên biểu mô trên bề mặt của vết thương.
Cẩn trọng khi chăm sóc vết loét
Vệ sinh vết loét
- Chăm sóc vết loét tại chỗ: vệ sinh, loại bỏ đi các dịch viêm, dự phòng nhiễm khuẩn. Điều trị vết thương việc lựa chọn những chế phẩm này sử dụng phải dựa vào kích thước vết thương, vùng da có vết thương, loại vết thương, nông – sâu và nguyên nhân, sự nhiễm khuẩn và vết thương đang thuộc vào giai đoạn nào.
- Chăm sóc vết loét khuyến cáo nên sử dụng: dung dịch natri chlorid 0,9%, hydro peroxyd, hypochlorid, povidine-iod, chlorhexidin.
- Dung dịch natri chlorid sẽ phù hợp cho việc rửa vết loét hàng ngày và với các vết thương không bị nhiễm khuẩn. Có nhiều loại dung dịch rửa cho phép loại bỏ đi vảy kết như: hydrogel, dextranomer, hydrocolloid.
Với các vết thương đã sinh ra một lượng lớn dịch rỉ bởi cơ chế viêm, đặc biệt là trong mấy ngày đầu. Vì vậy khi chăm sóc vết loét, những loại như: hydrocollorid và alginat là các chất hút ẩm hiệu quả được sử dụng rất phổ biến.
Đa số các vết thương nhiều ít đều có chứa vi khuẩn. Khi tiến hành chăm sóc vết loét, cần phải điều trị nhiễm khuẩn toàn thân khi có biểu hiện như đau đột ngột, viêm các mô tế bào và khi chất thải tăng lên.
Băng bó vết thương
Việc băng bó vết thương là rất cần thiết. Một số loại bông băng sẽ hấp thụ được các dịch viêm. Chú ý với những loại như: bông, gạc, len không được dùng cho những vết thương sâu vì có thể có sợi bị tách ra, dính vào vết thương khiến cho vết thương bị mất nước.
Những loại: hydrogel, polysaccharid, hydrocolloid, cadexomer-oid, alginat và băng bông bọt là những phẩm vật phù hợp cho những vết thương sâu, có hang/ hốc.
Than hoạt tính rất có hiệu quả với những vết thương có mùi hôi/ thối. Metronidazol có hoạt tính giúp chống lại vi khuẩn yếm khí, những vi khuẩn này sẽ có mùi hăng hắc và được dùng bên ngoài để khử đi các mùi khó chịu xuất hiện ở các khối u (mà không nên dùng ở các vết thương vì có thể gây ra hiện tượng kháng thuốc).
Còn có một số cách khác để giúp điều trị những vết thương hay chăm sóc vết loét đặc biệt như là: làm cho dịch ở chân thoát đi, gập đi gập lại cổ chân, treo cao chân hay dùng băng để băng bó/ ép đều sẽ có ích với các vết loét mà nguyên nhân hình thành là do bị suy tĩnh mạch.
Các loại oxpentifylin, bioflavonoid uống sẽ giúp cải thiện được tình trạng bị suy tĩnh mạch, loét chân khiến cho vết thương mau lành.
Ketanserin chỉ sử dụng để bôi ngoài da hay đường toàn thân đã được dùng và sẽ có ích cho những vết thương hay vết loét mà lưu lượng máu ở đó không có đủ hoặc phẫu thuật mạch là cần thiết. Vết loét do nằm lâu tại một vị trí, việc làm giảm đi lực nén là việc rất quan trọng, có một số vết thương cần phải được ghép da để đảm bảo quá trình lành dk diễn ra tốt nhất.
Sai lầm khi chăm sóc vết loét
- Cao dán Đông y : được bào chế từ những bài thuốc dân gian chưa rõ nguồn gốc, quá trình sản xuất chưa được kiểm chứng, đảm bảo vô khuẩn
- Rắc thuốc bột kháng sinh lên vết thương/ vết loét: đây là việc làm tối kỵ, mang tới nhiều tác hại hơn là tác dụng, đã được rất nhiều các bác sĩ khuyến cáo tuyệt đối không nên sử dụng.
- Lựa chọn dung dịch sát khuẩn không phù hợp với tình trạng vết loét.