Chăm sóc loét tỳ đè ở người cao tuổi có khó không

Loét tỳ đè ở người cao tuổi chiếm tỉ lệ cao với người bệnh nằm lâu do tai biến/ tai nạn hay sau khi trải qua các phẫu thuật lớn như phẫu thuật gãy xương đùi, người ít hay lười vận động, đặc biệt là người lớn tuổi. Bệnh sẽ mang đến nhiều phiền hà cho ban thân người bệnh, người nhà chăm sóc đồng thời gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe bệnh nhân.

Loét tỳ đè ở người cao tuổi- vị trí dễ loét 

Loét do tỳ đè được xác định là một loại loét do bị kém dinh dưỡng ở một /nhiều vùng da nào đó của cơ thể của cơ thể gây nên loét. Loét tỳ đè ở người cao tuổi thường xuất hiện với những bệnh nhân bệnh nặng phải nằm lâu, không trở mình, không tự thay đổi tư thế, vùng bị tì đè không được xoa bóp thường xuyên. Bởi vậy, chính sức nặng của cơ thể đã đè lên vùng da- cơ trong đó có cả mao mạch nên sẽ khó lưu thông, không đến được và gây thiếu dinh dưỡng, trong lúc đó thì máu ở tĩnh mạch bị ứ lại gây sung huyết, bung ra gây nên loét. Trường hợp như trên thường xảy ra với những bệnh nhân bị tai biến nằm liệt giường, không minh mẫn, sau các phẫu thuật, đặc biệt là người lớn tuổi, sức yếu ít được quan tâm, chăm sóc. Khi việc đại/ tiểu tiện không thể tự chủ, vải trải giường không phẳng, nằm đệm nước/ đệm khí nhưng lại không có vải trải đệm khiến cho da dính vào hoặc dát giường quá cứng không có đệm hay đệm không phù hợp cũng sẽ tạo điều kiện rất thuận lợi tạo thành những mảng loét da.

Loét tỳ đè ở người cao tuổi thường xuất hiện ở những vị trí vùng xương lồi lên mà không có phần cơ bao bọc / có nhưng quá ít như khi nằm ngửa điển hình như 1 số cị trí sau

• Vùng da xương chẩm (sau gáy)
• Vùng da xương bả vai
• Vùng xương cùng (giữa hai mông: mông bên trái và bên phải) khuỷu tay, gót chân.
• Người bệnh nếu nằm nghiêng, thông thường sẽ bị loét da bên ngoài phần lồng ngực, phía trong và ngoài đầu gối, vùng da mắt cá chân (loét da mắt cá chân bên nào khi nằm nghiêng bên đó).
• Trường hợp mà người bệnh bị suy hô hấp phải nửa nằm nửa ngồi/ ngồi có thể bị loét tại vùng da ở ụ ngồi xương chậu.

Nhận biết loét tỳ đè ở người cao tuổi

Vùng da ở chỗ tỳ đè bị đỏ, sung huyết, có thể người bệnh sẽ cảm thấy đau/ không đau (nếu người bệnh lớn tuổi bị lú lẫn -tai biến mạch mạch não …thường không biết cảm giác đau). Tại vị trí vùng da bị tỳ đè có thể có nốt phồng lên như bị bỏng, da ở đó có màu đỏ bầm hoặc xanh nhạt rồi đen lại khi nốt phồng vỡ ra. Nếu như không được phát hiện sớm, chăm sóc cẩn thận, vết loét tỳ đè này có thể sẽ bị bội nhiễm vi khuẩn / vi nấm, rất nhanh phát triển gây khó khăn trong việc điều trị, đặc biệt có thể bị bội nhiễm vi khuẩn, kháng nhiều kháng sinh như: trực khuẩn mủ xanh hoặc tụ cầu vàng.

Dựa vào mức độ thương tổn của da cũng như các tổ chức dưới da vùng tỳ đè, bác sĩ chuyên môn đã phân chia thành 4 mức độ khác nhau từ nhẹ đến nặng như sau .

• Loét tỳ đè độ 1: da còn liền, vết đỏ sec không biến mất sau khi bỏ dấu tay ấn hay lực tì đè ra khỏi. Bệnh nhân có thể bị đau, phần da cứng / mềm hơn bình thường hay thậm chí cũng có thể không có triệu chứng gì.
• Loét tỳ đè độ 2: bán phần lớp dưới da đã tổn thương, đáy vết thương có màu đỏ / hồng, không có tế bào chết màu vàng đục (những tổn thương dưới dạng bọng nước màu trắng nơi mà bên dưới có xương cũng có thể được xếp vào loại loét do tỳ đè độ 2).
• Loét tỳ đè độ 3: tổn thương vùng da nơi bị tỳ đè đã mất đi toàn bộ lớp da, lớp dưới da đã nhìn thấy lớp tế bào dưới da / lớp tế bào mỡ nhưng chưa thấy xương- dây chằng-  gân- cơ trên vết thương). Đã có thể xuất hiện các tổ chức dưới da hoại tử có màu vàng đục nhưng chưa tổn thương sâu vào cơ, có thể dã xuất hiện đường hầm / lỗ rò.
• Loét tỳ đè độ 4: là loại loét tỳ đè nặng nhất, đã mất toàn bộ phần mô da dưới da, làm lộ rõ phần cơ- xương- gân cơ – dây chằng, các tổ chức hoại tử có màu vàng đục hay khô đen và có thể đã xuất hiện đường hầm / lỗ rò.
  Nếu như vùng da bị loét quá nặng bởi mất toàn bộ phần da, tổ chức dưới da, phía đáy vết thương sẽ được bao bởi lớp nhầy hoại tử màu vàng- nâu- xám hay lớp hoại tử khô màu đen, chiều sâu của vết thương không xác định được.

Nguyên tắc chăm sóc loét tỳ đè ở người cao tuổi

Việc chăm sóc được tốt, nên đánh giá tình trạng sức khỏe, các mức độ tổn thương nói chung của bệnh nhân để có cách chăm sóc tốt nhất.

Hãy chú ý chăm sóc da để da luôn được khô- sạch, đặc biệt những vùng da tỳ đè nhiều sẽ rất dễ bị loét nhất. Bên cạnh đó việc tiểu/ đại tiện của người bệnh không được để dây bẩn ra các vùng cơ quan khác như :sinh dục/ tiết niệu/ chậu hông. Hàng ngày nên xoa bóp cho bệnh nhân ít nhất từ 3 đến 4 lần, chú ý xoa bóp vùng da dễ bị loét. Nếu quan sát thấy vùng da bị phồng, hãy gữi không để cho nốt phồng vỡ tránh bị nhiễm trùng.

Thay đổi tư thế nằm/ ngồi thường xuyên cho bệnh nhân (nghiêng trái, nghiêng phải…) 2 giờ/ lần hoặc tốt nhất là 30 phút/ lần, chú ý làm thế nào để tư thế bệnh nhân được thoải mái nhất, ngay cả khi gối kê đầu đều cần mềm mại, độ cao vừa phải không quá 30 độ.

Vải trải giường thay/ vệ sinh sạch sẽ thường xuyên không nên chùng, không gập. Nếu sử dùng đệm nước/ đệm khí cần trải vải sạch, không được gấp nếp để tránh cho vùng da không dính vào đệm. Cùng với đó nên bổ sung cho bệnh nhân chế độ ăn uống cân bằng các chất đạm- vitamin- khoáng chất- tinh bột hợp lý.