Chăm sóc loét tỳ đè ở bệnh nhân tai biến lối đi nào cho bệnh nhân

Loét tỳ đè là tình trạng xảy ra phổ biến ở bệnh nhân tai biến/ nằm liệt . Khi vết loét không được điều trị kịp thời, đúng cách thì rất dễ lan rộng và chuyển biến nặng. Vấn đề nan giải này sẽ để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe bệnh nhân và mang đến khó khăn cho người chăm sóc. Hiểu và chăm sóc loét tỳ đè ở bệnh nhân tai biến/ người già nằm liệt đúng cách sẽ giúp cho vết loét mau lành trong thời gian sớm nhất.

Loét tỳ đè, vấn đề chiếm tới 90% ở bệnh nhân tai biến

Với những bệnh nhân như người cao tuổi/ nằm liệt/ tai biến hay những người liệt không thể vận động/ bị hạn chế vận động… lực đè ép lên da sẽ kéo dài trong nhiều ngày làm cho một số vùng da bị tổn thương theo. Vết loét tỳ đè thường phát triển từ từ và lan ra nhanh khi không được vệ sinh và chăm sóc đúng cách. Những yếu tố như: tuổi cao, có các bệnh lý nền như tiểu đường, tim mạch…sẽ là những yếu tố thúc đẩy khiến cho vết loét tiến triển nhanh và khó lành hơn.

Với bệnh nhân tai biến / người già nằm liệt thì tỷ lệ bị loét tỳ đè có thể lên tới > 90%. Nếu như không phát hiện kịp thời và chăm sóc loét tỳ đè ở bệnh nhân tai biến đúng cách, vết loét sẽ bị nhiễm trùng, hoại tử rất nghiêm trọng.

Chăm sóc loét tỳ đè ở bệnh nhân tai biến- Nguyên nhân

• Lực tì đè- áp lực lên da: bệnh nhân tai biến/ người già nằm liệt sẽ bị hạn chế nhiều về mặt vận động. Trong nhiều trường hợp sẽ mất đi hoàn toàn khả năng vận động vốn có. Khi nằm yên trong thời gian dài tại chỗ, lớp mô- da giao giữa khu vực đầu xương với bề mặt nằ- ngồi phải chịu áp lực cao hơn gây nên loét tỳ đè.
• Cọ xát gây loét ở bệnh nhân tai biến: Cọ xát chính là tác động trượt lên nhau giữa hai phần của bề mặt: một là da và bề mặt cứng ở bên ngoài. Lực cọ xát này sẽ khiến da bị bào mòn, gây nên những vết thương nông ở trên bề mặt của da.
• Da bị ẩm ướt: trong thời gian dài có thể gây nên những tổn thương ở lớp biểu bì của da, hình thành các vết loét. Nguyên nhân sự ẩm ướt này là do mồ hôi tiết ra nhiều, tiểu/ đại tiện không tự chủ, vết thương bị chảy nước… Đặc biệt chính sự ẩm ướt này cũng là điều kiện thích hợp cho các vi sinh vật bao gồm như :vi khuẩn- nấm phát triển, khiến cho vết loét thêm nặng.
• Chế độ dinh dưỡng kém: khi dinh dưỡng không bổ sung được đầy đủ sẽ khiến cho cơ thể gầy mòn suy kiệt, sức đề kháng suy giảm, các mô cũng yếu hơn khiến khả năng loét sẽ cao hơn bình thường.
• Bị hỏng hệ thống tuần hoàn ngoại vi: Các vi mạch máu chính là công cụ đưa chất dinh dưỡng, máu tới để nuôi các mô. Với bệnh nhân lớn tuổi, có mắc các bệnh lý nền như: tiểu đường, thì các vi mạch máu này sẽ bị tắc hẹp, hư hỏng. Cho nên, khả năng cung cấp dưỡng chất sẽ kém đi rất nhiều dẫn đến thiếu máu để nuôi da, mô. Lý do này sẽ càng thúc đẩy vết loét khó/ lâu lành hơn và hoại tử có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
• Nhiễm trùng: là yếu tố mang nguy cơ lớn nhất với vết loét da ở bệnh nhân tai biến/ nằm liệt . Mầm bệnh bao gồm những vi khuẩn- nấm- bào tử tấn công khiến cho vết loét sưng, đau rát, chảy mủ và nhanh chóng lan ra. Vết loét khi đã bị nhiễm trùng nếu như không được điều trị kịp thời, đúng cách sẽ trở nên trầm trọng hơn và nặng hơn có thể gây bội nhiễm tới các cơ quan khác, khiến nguy hại tới toàn thân. Nhiễm trùng cũng là yếu tố làm cho vết loét có mùi hôi/ thối gây mùi khó chịu, ảnh hưởng trực tiếp tới cả bệnh nhân và những người chăm sóc xung quanh.

Chăm sóc loét tỳ đè ở bệnh nhân tai biến- Vị trí và dấu hiệu

Để chăm sóc loét tỳ đè ở bệnh nhân tai biến cần biết được những vị trí thường xuyên bị cọ xát, chèn ép như: vùng đầu xương tiếp xúc với bề mặt ngồi/ nằm như: gót chân, dọc xương sống, khuỷu tay, hông. Đặc biệt, là vị trí vùng xương cùng cụt hay bị loét sẽ tiến triển nhanh nhất.

Loét tỳ đè thường xuất hiện tổn thương các mô từ bên trong, xuất phát từ các tổ chức như mô, mạch máu gần xương nhất rồi dần phá hủy dần ra bên ngoài. Vì thế, bệnh nhân loét tỳ đè ở giai đoạn 1 có thể chưa xuất hiện những tổn thương hở trên da nhưng đã âm thầm xuất hiện vết loét bên trong. Khi loét tỳ đè chuyển biến nghiêm trọng hơn, một số triệu chứng có thể xuất hiện như:

• Mụn rộp/ tổn thương hở – Loét tỳ đè ở giai đoạn 2
• Các tổn thương bắt đầu lan tới các lớp da sâu hơn –  giai đoạn 3
• Các tổn thương đã ăn rất sâu, lan tới các lớp cơ- xương – giai đoạn 4.

Các biện pháp chăm sóc loét tỳ đè ở bệnh nhân tai biến

• Giảm áp lực cho vùng da bị tỳ đè

Chăm sóc loét tỳ đè ở bệnh nhân tai biến: để giảm áp lực lên da, không được để cho bệnh nhân nằm trên giường cứng mà cần sử dụng đến các loại đệm mềm như: đệm khí- đệm nước. Nên có thêm vải mềm để lót trên đệm giảm đi sự ma sát.

Hàng ngày, cần xoay trở người, thay đổi tư thế nằm cho bệnh nhân thường xuyên, khoảng 1-2 giờ/lần. Nếu như bệnh nhân ngồi liệt ở xe lăn, cần tăng cường tần suất thay đổi tư thế khoảng 15 phút/lần.

•  Tăng cường lưu thông máu

Chăm sóc loét tỳ đè ở bệnh nhân tai biến , người nhà/ người chăm sóc nên thường xuyên xoa bóp cho bệnh nhân giúp tăng cường quá trình lưu thông máu. Khi thực hiện, cần chú ý thao tác nhẹ nhàng, chậm rãi để không làm tổn thương thêm cho da.

• Dinh dưỡng đầy đủ 

Chăm sóc loét tỳ đè ở bệnh nhân tai biến, cần một chế độ dinh dưỡng khoa học, đầy đủ protein, khoáng chất, vitamin cần thiết.sẽ giúp tăng cường sức đề kháng cho người bệnh, để chống chọi với những tác nhân gây bệnh từ bên ngoài.

• Giữ vệ sinh sạch sẽ

Chăm sóc loét tỳ đè ở bệnh nhân tai biến, việc giữ vệ sinh sạch sẽ rất quan trọng, không chỉ giới hạn ở việc vệ sinh vết loét mà còn bao gồm vệ sinh cho toàn bộ cơ thể. Khi vệ sinh tổng thể cần lau khô mồ hôi cho bệnh nhân, thay quần áo, lau rửa người thường xuyên. Cần giữ phòng ở khô ráo, thông thoáng tránh ẩm mốc và thường xuyên thay, vệ sinh ga giường, đệm.