Biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa loét tỳ đè cho người bệnh không/ khó vận động

Nằm liệt lâu ngày ở một tư thế, khó/ không vận động sẽ khiến áp lực đè ép sẽ lớn làm cho người bệnh rất dễ gặp phải những vết loét tỳ đè. Kéo dài đau đớn do loét sẽ làm suy giảm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, nặng hơn nữa là đe dọa tính mạng nếu như gặp phải biến chứng nhiễm trùng. Vậy ngăn ngừa loét tỳ đè như thế nào cho hiểu quả? Thông tin có dưới bài viết dưới đây.

Loét tỳ đè là gì?

Loét tỳ đè chính à những tổn thương ở trên da và lớp mô dưới da khi trong một thời gian dài phải chịu áp lực đè ép. Các lực đè ép sinh ra làm cản trở quá trình lưu thông máu diễn ra bình thường, làm cho các mô không đủ lượng oxy và các chất dinh dưỡng. Chính vì vậy, những phần da – dưới da sẽ bị đè ép dần dẫn đến hoại tử, hình thành nên những vết loét tỳ đè nghiêm trọng.

Vị trí có khả năng cao bị loét tỳ đè là tại các vùng da bao phủ phần đầu xương lồi ở trên cơ thể. Tùy thuộc vào tư thế ngồi/ nằm của bệnh nhân, vị trí dễ gây loét nhất là:

• Khi bệnh nhân thường nằm ngửa: loét ở đầu, khuỷu tay, vai, gót chân, xương cụt.
• Khi bệnh nhân thường nằm nghiêng: loét ở tai, hông, vai, mắt cá chân, đầu gối.
• Khi với bệnh nhân ngồi liệt: loét ở bả vai, gót chân, mông, bàn chân.

Những vết loét tỳ đè có thể sẽ phát triển trong nhiều giờ hay nhiều ngày. Đa số các vết loét có thể sẽ phục hồi khi được chăm sóc hợp lý, điều trị kịp thời nhưng một số vết loét sẽ không bao giờ lành hẳn. Chính vì vậy, thực hiện các biện pháp ngăn ngừa loét tỳ đè cũng như phát hiện loét sớm sẽ giúp ngăn chặn những biến chứng nguy hại cho bệnh nhân.

Một số cách ngăn ngừa loét tỳ đè 

Kiểm tra cơ thể thường xuyên người bệnh nhằm ngăn ngừa loét tỳ đè sớm

Loét tỳ đè có thể hình thành rất nhanh chỉ sau một hoặc vài giờ bệnh nhân ngồi/ nằm ở yên một tư thế cố định. Với người bình thường khi trong thời gian dài ngồi làm việc, bạn có thể sẽ thấy đau nhức hay tấy đỏ ở vùng mông- đây là biểu hiện của loét tỳ đè ở giai đoạn đầu. Nhưng, nhờ vào sự tự nhận thức của bản thân và sự hoạt động cơ thể để chúng ta điều chỉnh tư thế, từ đó ngăn ngừa loét tỳ đè thành công.

Với người nằm liệt, gần như không còn khả năng này nên rất cần sự trợ giúp của người nhà/ người chăm sóc bệnh. Trong quá trình vệ sinh, tắm rửa cơ thể hay thay quần áo cho bệnh nhân, cần phải kiểm tra, rà soát kỹ toàn bộ vùng da dễ bị đè ép cho bệnh nhân đồng thời so sánh với những vùng da khác để nhận biết. Nếu quan sát thấy có dấu hiệu bất thường nào như: sưng đỏ, trầy trợt, bầm tím, cần xử lý sớm để ngăn ngừa loét tỳ đè.

• Thay đổi tư thế, vận động nhẹ nhàng.

Ngăn ngừa loét tỳ đè hiệu quả nhất chính là vận động nhẹ nhàng cho bệnh nhân thường xuyên hàng ngày. Bệnh nhân ở tư thế ngồi, nếu không ngăn ngừa loét tỳ đè vẫn có thể hình thành các vết loét trên những vùng như: vai, gót chân, xương cụt, hông nếu lười thay đổi vị trí. Chính bởi vậy, chìa khóa để giúp ngăn ngừa loét tỳ đè hình thành chính là phải thay đổi đa dạng thường xuyên các tư thế nằm/ ngồi cho bệnh nhân.

Với tư thế nằm, hãy xoay / trở mình người bệnh sau từ 1 đến 2 tiếng/ lần. Khi bệnh nhân ngồi, trên ghế cần lót đệm mềm và phần tựa lưng nhằm giảm áp lực tỳ đè. Cùng với đó, người nhà/ người chăm sóc nên dành ra ít nhất 30p/ ngày để xoa bóp, massage nhẹ nhàng cho bệnh nhân.

• Đảm bảo da khô, sạch

Những vùng xương cùng cụt chính là vị trí thường xuyên, dễ bị loét tỳ đè nhất của bệnh nhân. Vị trí này tuy không phải ở nơi có đầu xương nhọn lồi, nhưng khu vực này thường xuyên phải chịu độ ẩm cao do bị thấm mồ hôi/ chất bài tiết (phân và nước tiểu) từ bệnh nhân chảy ngược lên cũng sẽ tạo điều kiện rất thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn và làm da bị kích ứng. Khi các điều kiện này kết hợp, khả năng rất lớn sẽ bị loét nếu chậm trễ trong việc vệ sinh nhằm ngăn ngừa loét tỳ đè.

Để ngăn ngừa loét tỳ đè hay tình trạng này, cần để cho cơ thể bệnh nhân luôn được sạch sẽ, khô thoáng. Trường hợp bệnh nhân đóng bỉm, cần thay bỉm và rửa sạch sau khoảng 3-4 tiếng/ lần, hạn chế để cho chất bài tiết lưu trữ quá lâu ở trên da. Lau rửa vệ sinh hàng ngày, có thể chuyển sang hình thức tắm khô nếu không thể tắm bình thường.

• Xây dựng chế độ sinh hoạt, ăn uống lành mạnh- khoa học

Ngăn ngừa loét tỳ đè cần bổ sung dinh dưỡng đầy đủ cho cơ thể từ những thực phẩm hàng ngày. Một chế độ ăn uống cần được xây dựng khoa học, hợp lý

Không thể thiếu trong bữa ăn thường ngày của người bệnh gồm 4 nhóm chất : tinh bột, chất béo, chất đạm, vitamin , khoáng chất. Để tăng thêm khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng, người nhà/ người chăm sóc nên chế biến đồ ăn dưới dạng lỏng- mềm, dễ nuốt. Cần đưa thức ăn qua đường ống xông / truyền máu/ truyền đạm qua đường tĩnh mạch nếu bệnh nhân ăn uống không thể bình thường

Trường hợp với những người bệnh có sẵn các bệnh lý nền về rối loạn chuyển hóa như: tiểu dường, xơ vữa động mạch, tim mạch… chế độ ăn uống lành mạnh có vai trò rất quan trọng trong việc phòng ngừa loét tỳ đè.