Nguyên nhân khiến người bệnh tiểu đường dễ gặp phải vết loét bàn chân nghiêm trọng là biến chứng bệnh mạch máu ngoại vi, biến chứng thần kinh… Từ một tổn thương là vết trầy xước nhỏ, do nhiễm trùng ngoài da vết loét có thể lan rất nhanh. Mà cứ 5 người bệnh tiểu đường có bàn chân bị loét lại có 1 người phải cắt cụt chi để ngăn ngừa nhiễm trùng nghiêm trọng tới toàn cơ thể. Để biết được cách điều trị vết loét tiểu đường đúng cách hãy chú ý một số điều sau đây.
Nguyên nhân vết loét tiểu đường
- Tổn thương thần kinh:Một trong những nguyên nhân chủ yếu gây loét chân ở bệnh nhân tiểu đường chính là tổn thương thần kinh. Biểu hiện thường thấy là tình trạng giảm hoặc mất cảm giác. Khi tiếp xúc với nguồn nhiệt bệnh nhân không còn cảm thấy bỏng/ rát hoặc nóng ran ở bàn chân. Chân bị teo cơ, yếu cơ, giảm tiết mồ hôi và bị khô da, có khi da dày lên bất thường, dễ bị nhiễm trùng dẫn tới loét, nứt nẻ và bị hoại tử.Với bệnh nhân nghiện rượu hoặc suy giảm chức năng thận gây tăng urê máu thì biến chứng thần kinh của người bệnh đái tháo đường sẽ nặng lên nhiều.
- Biến chứng mạch máu ngoại vi: biến chứng mạch máu ngoại vi khiến mạch máu bị bí tắc, co hẹp, máu không được lưu thông bình thương. Vì đó, oxy và nguồn dinh dưỡng để nuôi các tế bào ở chân bị giảm sút ,thiếu hụt vì thế sẽ trở nên dễ bị tổn thương, yếu đuối và khó có khả năng phục hồi.Biểu hiệu cho thấy bàn chân đang thiếu dinh dưỡng, thiếu máu là :da chân bị khô ,nứt nẻ, màu da tím sậm màu, chân hay bị lạnh, tê bì…
- Nhiễm trùng Những người bình thường thì các vết trầy xước nhỏ sẽ lành lại nhanh chóng mà không cần tốn quá nhiều thời gian chăm sóc. Ngược lại với người bệnh tiểu đường những vết trầy xước đó lại chính là khỏi đầu cho những vết loét bàn chân tiềm ẩn nhiều nguy hiểm.
Do chỉ số đường huyết tăng cao sẽ tạo môi trường thuận lợi để vi khuẩn phát triển, người bệnh tiểu đường rất dễ bị viêm, nhiễm trùng khị bị thương. Đồng thời đường huyết cao làm cho các chức năng của các tế bào bạch cầu trong máu bị suy giảm theo. Theo đó hệ miễn dịch tự nhiên không còn đủ mạnh để chống lại những mầm bệnh bên ngoài và giúp da tái tạo sau những tổn thương . Chính vì điều đó, mà từ vết thương nhỏ có thể diễn biến nhanh, trở nên nặng nếu không được xử lý kịp thời và điều trị vết loét tiểu đường đúng cách.
Ngoài những nguyên nhân trên còn có một số yếu tố, nguy cơ khác cũng góp phần làm tăng khả năng loét bàn chân và việc điều trị vết loét tiểu đường của người bệnh gặp khó khăn hơn:
– Bệnh nhân mắc các bệnh lý về tim mạch: huyết áp cao, suy tim, xơ vữa động mạch…- Thừa cân, béo phì- Thường xuyên sử dụng bia, rượu, hút thuốc lá.
– Điều kiện vệ sinh kém…
Dấu hiệu nhận biết và điều trị vết loét tiểu đường.
Dấu hiệu nhận biết đầu tiên cho thấy vết loét đang hình thành là tình trạng bàn chân nguười bệnh bị chảy nước. Nước sẽ bao gồm: mồ hôi, dịch viêm tại bàn chân,làm cho tất hay giày bị ướt. Chân bênh nhân sẽ bị dễ bị kích ứng, sưng tấy, mẩn đỏ và có mùi hôi khó chịu- đây là những dấu hiệu cảnh báo sớm của vết loét.
Việc điều trị vết loét tiểu đường sẽ khó khăn hơn khi xuất hiện những mô cứng màu đen sậm ở bàn chân người bệnh. Bởi vì không được cung cấp máu đầy đủ là nguyên nhân chính đưa đến trình trạng là các tế bào và mô dưới da đang dần dần chết di. Khi đó quá trình hoại tử một phần hoặc toàn phần đang diễn ra dưới lớp mô cứng đó. Vì thế nên dịch tiết ra sẽ có mùi rất khó chịu, bàn chân bị đau nhức và bị tê thường xuyên.
Với một số trường hợp, vết loét bàn chân lại không có dấu hiệu gì cụ thể, rõ ràng. Với những người bệnh không còn cảm giác đôi khi vết loét chỉ được phát hiện khi bộc lộ hoàn toàn ra bên ngoài và được thấy bằng mắt thường. Vết loét tạo thành hố to và sâu như miệng núi lửa, bên trong chứa nhiều mủ và dịch tiết ra, xung quanh vết loét bị dày lên, chai cứng, có thể đổi màu.Việc điều trị vết loét tiểu đường với những bệnh nhân này sẽ gặp nhiều khó khăn, thời gian điều trị cũng lâu hơn nhiều.
Dựa trên mức độ nghiêm trọng của tổn thương, có thể chia vết loét bàn chân tiểu đường theo thang điểm từ 0 – 3:
- Điểm 0: Chưa xuất hiện vết loét nhưng đang có nguy cơ
- Điểm 1: Đã xuất hiện vết loét nhưng chưa bị nhiễm trùng.
- Điểm 2: Vết loét bị sâu, lộ cả gân và khớp.
- Điểm 3: Vết loét rất rộng, sâu hoặc có ổ áp xe do nhiễm trùng.
Việc nhận biết vết loét bàn chân và xử lý kịp thời từ giai đoạn sớm sẽ giúp vết loét lành nhanh và ngăn ngừa biến chứng nhiễm trùng nặng.
Những bước chăm sóc và điều trị vết loét tiểu đường đúng cách
- Bước 1: Kiểm soát tốt đường huyết: Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến loét bàn chân là do những biến chứng trên mạch máu, thần kinh. Cách duy nhất để giảm thiểu các biến chứng này là phải kiểm soát và duy trì đường huyết ở mức ổn định. Một số cách giúp kiểm soát đường huyết:
– Sử dụng thuốc theo đúng sự chỉ định của bác sĩ.
– Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, khoa học là điểu rất quan trọng, ảnh hưởng nhiều đến quá trình điều trị vết loét tiểu đường.
– Loại bỏ các thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu, thường xuyên luyện tập thể dục.
– Tái khám đình kì thường xuyên để kiểm tra đường huyết .
- Bước 2: Loại bỏ mủ dịch, mô hoại tử trên vết loét: việc điều trị vết loét tiểu đường ở những nơi bàn chân bị bao trùm bởi dịch, mủ và vảy đen của phần hoại tử gặp nhiều trở ngại. Đây là một lớp rào chắn ngăn cản tác dụng trong các bước chăm sóc về sau. Chính vì thế, cần loại bỏ chúng sạch sẽ thì việc chăm sóc và điều trị vết loét tiểu đường mới hiệu quả.
Với vết loét chứa mủ và dịch thông thường, chỉ cần hàng ngày dùng bông thấm nước muối sinh lý để lau rửa. Nếu màng mủ dai và chắc chắn thì là do vi khuẩn hình thành màng biofilm,hãy dùng dụng cụ y tế thích hơp để loại bỏ. Với vết loét bị bao phủ bởi vảy đen nên được đưa tới bệnh viện để được xử lý an toàn, không nên tự ý xử lý tránh gây đau đớn cho người bệnh.
- Bước 3: Vệ sinh vết loét tiểu đường: đây là bước làm quan trọng nhất với mục tiêu chống viêm và điều trị vết loét tiểu đường, hạn chế nhiễm trùng cho vết loét. Vết loét bàn chân sẽ được kiểm soát, giảm mủ, dịch và sẽ dần dần co lại. Đảm bảo được bước này thì điều trị vết loét tiểu đường sẽ trở nên thuận lợi hơn.
- Bước 4: kích thích lành loét nhanh chóng, sử dụng kem dưỡng ẩm: độ ẩm vừa đủ sẽ thuận lợi cho quá trình phục hồi tổn thương da, ở những vùng bị loét đã khô,se bề mặt, hết mủ dịch, nên cung cấp một lượng kem dưỡng ẩm thích hợp để lành nhanh.
- Bước 5: Băng vết loét: Vết loét diện tích to, sâu và chứa nhiều mủ, dịch nên được băng lại để hạn chế bị vi khuẩn xâm nhập. Lưu ý chỉ băng nhẹ nhàng, băng mỏng để không ảnh hưởng lên vết loét.
Điều trị vết loét tiểu đường sẽ dễ dàng hơn nhiều nếu người bệnh đảm bảo thực hiện đầy đủ các bước trên. Tránh để vết loát nặng, sâu hơn thì khi đó việc điều trị vết loét tiểu đường sẽ gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại cả về thời gian và kinh tế.