Bỏng bô khi xảy ra trên da có thể sẽ thay đổi cấu trúc vốn có và gây rối loạn chức năng vùng da bị thương tổn, gây ảnh hưởng nhiều tới sinh hoạt hằng đồng thời sẽ để lại sẹo xấu nếu cách xử lý bỏng bô không đúng. Vậy sơ cứu bỏng bô ra sao là đúng, làm thế nào có thể giảm thiểu tối đa nguy cơ biến chứng do bỏng gây ra?
Bỏng bô- bỏng nhiệt là gì ?
Có rất nhiều loại bỏng như: bỏng do nhiệt, bỏng do điện giật, bỏng do hóa chất,… Trong số đó, bỏng nhiệt là dạng bỏng gặp thường xuyên nhất, xảy ra chủ yếu trong đời sống sinh hoạt thường ngày. Bỏng do nhiệt bao gồm: nhiệt khô – nhiệt ướt. Bỏng vì nhiệt khô xuất phát từ lý do tiếp xúc với nhiệt độ nóng như: bàn là nóng, bô xe máy, hỏa hoạn, cháy nổ bình gas,… Bỏng do nhiệt ướt có thể bắt nguồn từ một số nguyên nhân như :tiếp xúc trực tiếp với nước sôi, hơi nước nóng, canh nóng,… Do vậy, có thể xếp bỏng bô vào trong nhóm lớn hơn chính là bỏng nhiệt.
Tỷ lệ bỏng bô xe máy ở nước ta là rất cao ( xe máy là phương tiên di chuyển nhiều nhất), đặc biệt là với các chị em phụ nữ thường xuyên mặc váy ngắn hay do trẻ em nô đùa, vận động sơ sảy không may chạm vào ống xả bô xe. Bên cạnh đó, nguyên nhân của bỏng bô cũng sẽ có thể đến từ diện tích nơi ở chật hẹp, đi lại bị vướng/ va chạm vào ống xả của xe mới di chuyển từ bên ngoài về.
Vì đặc điểm của bô xe không lớn nên diện tích bỏng sẽ nhỏ. Nhưng, sự dẫn truyền nhiệt qua da từ bô rất nhanh, nhiệt độ của vùng da bỏng vẫn sẽ duy trì ở mức cao sau bỏng nên rất dễ dẫn đến những tổn thương sâu hơn. Nếu cách xử lý bỏng bô không kịp thời và chăm sóc sai cách thì vết bỏng bô sẽ làm da nổi sẹo thâm gây rất mất thẩm mỹ, tự tin cho người bệnh.
Nếu cách xử lý bỏng bô đúng, ngay sau khi tai nạn xảy ra sẽ giúp làm giảm diện tích vết bỏng, độ sâu tổn thương giảm đi, quá trình vết thương lành sẽ thuận lợi hơn và hạn chế sẹo xấu hình thành sau bỏng. Bởi vậy, khi bị bỏng bô chúng ta cần chú ý thực hiện sớm và tốt các thao tác sơ cứu. Cách xử lý bỏng bô được tiến hành tương tự như với sơ cứu bỏng nhiệt.
Cách xử lý bỏng bô – Xác định mức độ bỏng
Cách xử lý bỏng bô hiệu quả là khi chúng ta nhận biết cũng như phân biệt được các mức độ của vết bỏng bao gồm như sau:
- Bỏng cấp độ 1: vết bỏng chỉ ảnh hưởng ở phần trên của lớp biểu bì bên ngoài, có dấu hiệu nhận biết là vùng da bị đỏ- đau, khi động vào sẽ chuyển sang màu trắng, không bị mủ nước hay rộp da.
- Bỏng cấp độ 2: vết bỏng đã gây tổn thương phần trên của lớp biểu bì và một phần của chân bì- lớp thứ 2 của da. Biểu hiện nhận thấy là vùng da đỏ- đau, khi chạm vào chuyển sang màu trắng, bị rộp nhưng vẫn còn phần chân lông. Biểu hiện nặng hơn có thể đau / không đau, có một vết thương có thể bị sâu đến mức khiến cho dây thần kinh bị đứt nên bệnh nhân sẽ mất đi cảm giác đau, da có thể ẩm / khô (vết bỏng ăn sâu tới mức mà tuyến mồ hôi đã bị phá hủy), khi chạm vào vùng da tổn thương, vết bỏng có thể chuyển sang màu trắng, lông trên da vết thương bị rụng.
- Bỏng độ 3: đây vết bỏng nặng nhất, thường sẽ bao gồm cả lớp biểu bì trên và chân bì. Huyết quản, dây thần kinh và nang lông đều bị phá hủy. Nếu vết bỏng nặng, sẽ có thể ảnh hưởng tới xương – cơ.
Cách xử lý bỏng bô- Hướng dẫn sơ cứu
Cách xử lý bỏng bô như sau :
- Loại bỏ những tác nhân gây bỏng sớm nhất có thể để giảm thiểu diện tích cùng như độ sâu tổn thương của vết bỏng: quần áo có tác dụng giữ nhiệt nên hãy cởi bỏ chúng.
- Làm mát vùng da bị bỏng: tưới rửa/ ngâm rửa vùng da bị bỏng với nước sạch, mát, có nhiệt độ từ 16 đến 20°C. Trong vòng 30 phút sau khi bị bỏng là thời điểm ngâm rửa tốt nhất. Bỏ qua khoảng thời gian trên, việc ngâm rửa sẽ bị giảm tác dụng. Ngâm rửa vết bỏng kéo dài thời gian từ 15 đến 30 phút (thường cho tới khi bạn thấy hết đau- rát). Trường hợp khác, nếu vết bỏng lớn/ vị trí không thuận tiện để ngâm/ rửa có thể dùng khăn ướt, quần áo sạch ướt đắp trên lên vùng da bị bỏng, lưu ý nên thường xuyên thay khăn mát vì khăn cũng sẽ hấp thu nhiệt và giữ nhiệt nếu để lâu.
- Cách xử lý bỏng bô nên che phủ vết bỏng / băng vết thương bằng vải khô/ sạch và băng ép nhẹ cho vùng da bị bỏng.
- Hãy nâng cao vị trí bộ phận bị bỏng để giảm thiểu sưng nề.
Hiện trên thị trường có một loại băng gạc được sử dụng nhiều trong cách xử lý bỏng bô là loại có chứa Hydrocolloid. Đây là loại băng có chứa mộ lớp Hydrocolloid khi được đắp lên trên vết thương sẽ giúp duy trì một môi trường đủ ẩm tại vùng da có vết bỏng, hỗ trợ vết thương lành nhanh gấp 2 lần so với môi trường khô bình thường ở vết thương, giúp tăng sinh tế bào tại chỗ của vết bỏng. Bên cạnh đó, băng Hydrocolloid cũng góp phần che phủ vết bỏng rất tốt, giảm đau nhiều và thuận lợi hơn trong quá trình sinh hoạt của bệnh nhân ( băng có chất bán thấm giúp việc tắm rửa dễ dàng cũng như bám dính tốt, vận động thuận tiện hơn).