Chăm sóc bệnh nhân bị loét- lưu ý quan trọng cần nhớ
Chăm sóc bệnh nhân bị loét do tì đè rất dễ gặp biến chứng nếu không biết cách chăm sóc bệnh nhân đúng cách. Điều trị và chăm sóc bệnh nhân bị loét do tì đè không phải là một việc dễ dàng bởi sẽ còn gặp nhiều khó khăn. Việc lưu ý, cẩn trọng trong các bước chăm sóc bệnh nhân loét do tỳ đè cần được ưu tiên để phòng ngừa vết loét xuất hiện.
Contents
Chăm sóc bệnh nhân bị loét- loét là gì?
Loét hay loét áp lực/loét tỳ đè là vết loét được sinh ra bởi sự giữ nguyên tư thế tại một vị trí cố định trong khoảng thời gian dài, vì thường nằm viện lâu hay do một bệnh lý nặng /mãn tính. Nguyên nhân hình thành các vết loét là do thiếu máu đến nuôi dưỡng cộng với do áp lực tỳ đè. Các yếu tố cấu thành nên mức độ tổn thương bị loét do tỳ đè bao gồm: độ ẩm da, lực ma sát tại chỗ, khăn năng chăm sóc của người nhà, cảm giác đau của người bệnh, tình trạng dinh dưỡng dành cho bệnh nhân.
Chăm sóc bệnh nhân bị loét- vết loét do tỳ đè được chia làm 4 giai đoạn khác nhau từ nhẹ -> nặng bao gồm:
- Bị tổn thương từ thượng bì -> lớp biểu bì: da cứng hơn vùng da xung quanh, có màu đỏ nhạt
- Bị tổn thương đến lớp da dưới: mất một phần thượng bì, đã xuất hiện hình thái vết loét với đáy khô, mắt thường không thấy các tổn thương hoại tử.
- Bị tổn thương đến lớp mỡ: quan sát thấy ít mô hoạt tử có màu vàng tại đáy vết loét, lớp mỡ có thể nhìn thấy được.
- Bị tổn thương lan rộng/ sâu đến các tổ chức phần mềm xung quanh như xương- gân- cơ.
Các vị trí dễ xuất hiện bị loé/ loét do tỳ đè là vùng xương cùng cụt, gót chân,mắt cá chân, xương chẩm, … Đơn thuần bị loét do áp lực sẽ không mang lại quá nhiều nguy hiểm, nhưng các biến chứng có thể gây ra sẽ ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh như: viêm xương tủy xương, sốc nhiễm trùng, nhiễm trùng máu hay suy kiệt, và kéo dài thời gian nằm viện.
Chăm sóc bệnh nhận bị loét- yếu tố nguy cơ của loét áp lực
Bị loét do áp lực sinh ra bởi việc tỳ đè kéo dài trong thời gian lâu làm thiếu máu nuôi dưỡng tới các vùng da. Bởi vậy loét áp lực sẽ có khả năng cao xuất hiện ở những bệnh nhân sau đây:
- Bệnh nhân bị liệt hai chi dưới / liệt nửa người do các chấn thương vùng tủy sống- cột sống, tai biến mạch máu não/ bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh trung ương hay là các dây thần kinh ngoại vi phải nằm lâu một chỗ.
- Bệnh nhân bị hôn mê, thở máy trong các khoa chăm sóc tích cực.
- Người già bị suy kiệt/ bị gãy xương phải nằm lâu.
Chăm sóc bệnh nhận bị loét- các biện pháp điều trị loét
Điều trị vết loét/ loét do tỳ đè cần tập trung vào hai mục tiêu bao gồm: đẩy nhanh quá trình lành vết thương và dự phòng biến chứng của vết loét. Để vết loét áp lực hồi phục nhanh, những mảnh mô hoại tử / chất mủ/ dịch tiết cần được loại bỏ sớm nhất. Có thể sử dụng các loại thuốc uống/ thuốc bôi ngoài da tùy thuộc vào mức độ tổn thương khác nhau. Kháng viêm/ thuốc giảm đau và kháng sinh là những nhóm thuốc thông thường sẽ được áp dụng kết hợp trên thực tế lâm sàng.Vệ sinh, chăm sóc vết thương thường xuyên đúng cách không chỉ giúp vết loét nhanh lành mà còn dự phòng được các biến chứng trở nặng của vết loét. Nên rửa thường xuyên vết loét bằng nước muối sinh lý / dung dịch sát khuẩn pha loãng như :povidine iot (không nên sử dụng ô- xy gìa).
Thường xuyên thay đổi tư thế nằm/ ngồi cho người bệnh để giảm áp lực do bị tỳ đè. Bên cạnh đó duy trì chế độ dinh dưỡng tốt, cung cấp đủ calories và chất đạm, giúp thúc đẩy quá trình lành vết thương diễn ra thuận lợi hơn. Hiện nay, với sự xuất hiện của nhiều kỹ thuật mới, việc chăm sóc bệnh nhân bị loét và điều trị loét áp lực sẽ được tiến hành với những công cụ hỗ trợ như: máy hút áp lực âm. Với phương tiện này sẽ giảm tải lượng vi khuẩn, giúp giảm sự phù nề giữa các mô kẽ, tăng sức căng bề của mặt vết loét giúp kích thích quá trình tăng tạo protein và các mô hạt, tăng cường máu đến để nuôi dưỡng tổn thương và làm vết thương co tại chỗ.
Chăm sóc bệnh nhận bị loét- các biện pháp phòng tránh
Bị loét áp lực/ loét do tỳ đè không dễ dàng để điều trị hoàn toàn lành vì thế việc phòng tránh- chăm sóc bệnh nhân bị loét do áp lực chiếm vai trò vô cùng quan trọng. Dự phòng có hiệu quả trong khi chăm sóc bệnh nhân bị loét áp lực giúp người bệnh thoát được nhiều đau đớn cũng như hỗ trợ quá trình điều trị bệnh chính đẩy nhanh. Vấn đề áp dụng các biện pháp phòng ngừa biến chứng loét áp lực phụ thuộc vào nhiều kỹ năng- thái độ của người chăm sóc trực tiếp cho bệnh nhân. Một số biện pháp cần được áp dụng gồm:
- Trợ giúp/ khuyến khích bệnh nhân thường xuyên lăn- trở- thay đổi tư thế nằm/ ngồi.
- Một vài phương tiện nên được hỗ trợ như: nệm nước/ giường điện. Người bệnh sẽ được thay đổi tư thế “bị động” theo sự chuyển động của chúng.
- Chăm sóc da, nhất là các vùng da dễ bị tỳ đè, gữi sạch sẽ và luôn luôn khô thoáng.
- Luôn phải cung cấp đầy đủ năng lượng – các chất dinh dưỡng cho người bệnh. Chính sự thiếu hụt chất dinh dưỡng khiến cho chậm lại quá trình phục hồi bệnh, kéo dài thời gian điều trị nằm viện và làm tăng nguy cơ gặp phải loét do tỳ đè.
